Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Kilimo kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. SAMWELI X. HHAYUMA: Mheshimiwa Spika, naomba nianze mchango wangu kwa kumpongeza sana Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa kuendelea kuongeza fedha kwenye Sekta ya Kilimo kutoka wastani wa bilioni 294 mwaka wa fedha 2021/20221 mpaka bilioni 1,248.96 mwaka wa fedha 2024/2025. Ongezeko hili ni kubwa na inaenda kuimarisha na kupata mafanikio kwenye maeneo yafuatayo:-

(i) Kuchangia kwenye pato la Taifa kwa zaidi ya 26.2% ya sasa;

(ii) Kuendelea kutoa ajira ya uhakika kwa Watanzania kwani Sekta ya Kilimo inaajiri zaidi ya 65.6% ya Watanzania;

(iii) Kuchangia zaidi ya 65% ya sasa ya malighafi ya viwandani ikiwepo eneo la vinywaji vinavyotengezwa kwa kutumia shairi; na

(iv) Kuzalisha ziada ya chakula ambayo tutauza nje ya nchi ili itupatie fedha za kigeni.

Mheshimiwa Spika, fedha zilizoongezwa zitawezesha kilimo cha uhakika kwa umwagiliaji, nimshukuru sana Waziri wa Kilimo Mheshimiwa Hussein Bashe kwa kupokea na kufanyia kazi sehemu ya maombi yangu niliyowasilisha Wizarani kwa Skimu ya Umwagiliaji ya Endagaw kuendelea kuimarishwa, lakini kufanyika kwa usanifu wa Skimu ya Endasiwold ikiwepo kuchimbwa kwa visima maeneo ya Getasam, Balangdalalu, Laghanga na Qutesh.

Mheshimiwa Spika, naomba Serikali iendelee kusimamia kilimo cha ngano na shayiri kwa kuhakikisha isitolewe kibali cha kuingiza nchini ngano na shayiri kabla ya kuhakikisha kuwa watumiaji wa ngano na shayiri wameshiriki kikamilifu katika hatua za kusaidia wazalishaji wa ngano na shayiri na kununua baada ya kuzalishwa. Haiingii akilini vitu ambavyo tunaweza kuzalisha hapa nchini tuendelee kuagiza toka nje ya nchi. Serikali ije na mkakati wa kina wa uzalishaji wa ngano na shayiri ili kupunguza utegemezi wa mazao haya nje ya nchi.

Mheshimiwa Spika, mbegu za shayiri ni kizungumkuti, mwaka huu mbegu walizopewa wakulima hazikuota na imekuwa kilio kikubwa kwa wakulima wangu wa Hanang. Jambo la mbegu ya shayiri nimeshaifikisha Wizarani, naomba ufuatiliaji wa kina ufanyike na wakulima walioathirika wafidiwe ipasavyo na kampuni iliyoleta mbegu ambazo hazina kiwango.

Mheshimiwa Spika, naomba kumkumbusha Waziri kuhusu ujenzi wa Bwawa la Umwagiliaji Gidahababieg, Skimu ya Umwagiliaji Bwawa la Bassotughang na kuona namna ya kuimarisha kilimo cha umwagiliaji Ziwa Bassotu.

Mheshimiwa Spika, baada ya hapo, naunga mkono hoja.