Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Maji kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. LEAH J. KOMANYA: Mheshimiwa Mwenyekiti, nashukuru kwa kunipa nafasi hii. Ninaunga mkono hoja ya Bajeti ya Wizara ya Maji ambayo imesheheni miradi ya kimkakati ya maji kila kona ya nchi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naanza moja kwa moja katika miradi 247 ya maji safi na usafi wa mazingira katika Mamlaka ya Mji wa Mwanuzi ambapo shilingi milioni 867.8 zimetengwa. Niliomba hii kwenye item ya ujenzi wa mabwawa ya majitaka na uboreshaji wa huduma ya maji katika Mji wa Mwanuzi, katika zile component mbili tupewe kipaumbele cha ujenzi wa ma-tank katika mji huu. Kwa sababu, tunavyo vyanzo viwili vya maji ya kutosha, lakini hatuna ma-tank ya kupokelea maji, ili yaweze kusogezwa kwa wananchi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naenda kwenye uendelezaji wa rasilimali za maji, hususan ujenzi na ukarabati wa mabwawa ya ukubwa wa kati na madogo, ili kuweza kukabiliana na maeneo yenye adha ya uhaba wa maji kutokana na ukame, mojawapo likiwa ni Jimbo la Meatu. Naipongeza Serikali kwa kutekeleza miradi 14 iliyokamilika nchi nzima, miradi mingine 26 inaendelea, lakini miradi 92 imepangwa katika bajeti tunayoiongea sasa hivi, ikiwemo Jimbo la Meatu. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati tunaomba kura za marudio ya Uchaguzi wa Udiwani, wananchi waliomba kile chanzo mlichojenga cha Lukale kitanuliwe, ili kiweze kupokea maji ya kutosha na niliwaahidi maombi haya nitayaleta. Nakushukuru Mheshimiwa Rais, Mheshimiwa Waziri, Mheshimiwa Naibu Waziri na Katibu Mkuu Wizara ya Maji ombi hili mmelipokea na mmetutengea shilingi 1,117,000,000 za kutengeneza bwawa hili. Oneni namna mtakavyolijenga, ili muweze kusaidia pia, Kijiji cha Mwabagimu kwa sababu, eneo lile lina chumvi kutokana na Lake Eyasi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, katika Mradi wa Kukabiliana na Mabadiliko ya Tabianchi, nimeangalia katika ukurasa wa 70, hongera kwa hatua hiyo na pia, hongera kwa kazi zilizoanzwa. Matamanio ya mradi huu ilikuwa ni kukabiliana na athari ya mabadiliko ya tabia-nchi ikiwepo upatikanaji wa maji ya umwagiliaji, maji kwa mifugo na maji kwa ajili ya binadamu ambapo kazi mlizoziainisha zimelenga katika majisafi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nikiangalia ujenzi wa kituo cha kusukuma majighafi na ulazo wa bomba ambalo ni la kilomita 75 kutoka kituo cha kusukuma majighafi hadi kituo cha kusafisha maji inaonesha kwamba, component ya maji ya mifugo, component ya maji ya umwagiliaji haimo. Naomba basi hizi Wizara tatu, Wizara ya Kilimo na Wizara ya Mifugo mfanye kazi kwa coordination, kwa kushirikiana, na wa Wizara ya Maji, mkitekeleza tutapata maji ya binadamu, maji mkitekeleza tunapata mifugo na umwagiliaji. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naishukuru Wizara ya Kilimo katika fedha za ECF mmeweka usanifu wa maji na mnashirikiana. Kutokana na maelezo ya Waziri mtashirikiana, ili muweze kuweka bomba la maji ambayo hayajatibiwa, ili yawafikie wananchi kwa gharama ndogo waweze kumwagilia pamoja na mifugo iweze kupata maji. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nimalizie mwisho. Wizara imeandaa mwongozo na matumizi ya mitambo 25 ya uchimbaji wa visima na seti tano za mabwawa. Mmeweka mwongozo wa utaratibu wa muda wa ufanyaji kazi, muda wa matengenezo, kinga na matengenezo makubwa ya mitambo. Nataka kuuliza, je, gharama za uendeshaji wa hiyo mitambo kwa kila RUWASA mmeziainisha? Je, kuna mfuko unaozunguka au mtategemea asilimia 100 ya bajeti ya Serikali Kuu? Wakati mwingine tumekuwa tukifeli katika bajeti, maana yake ni tutafeli katika kuendesha ile mitambo?
Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi ninaomba kushauri muweke mfuko wa kuzunguka (Revolving Fund), ili wakati Serikali inapochelewa ninyi muendeleze mitambo. Je, mmetenga katika bajeti fedha za mafuta kuongeza hizo RUWASA? Kwa sababu, naona fedha zinaenda kununua mabomba na kusambaza, je, ruzuku ya mafuta tutapa kutoka Serikali Kuu? (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba Jimbo la Meatu katika vile visima vitano vya kila jimbo liangaliwe kwa mtazamo wa malambo madogo kwa sababu, kwa miaka mitatu mfululizo miradi mikubwa imeshindwa kutekelezwa, muda wote tunatafuta vyanzo. Naomba muweke mtazamo wa kutengeneza malambo madogo madogo. Nakushukuru. (Makofi)