Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Maji kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana nami kunipa nafasi ya kuwa mchangiaji jioni hii. Kwanza nianze kwa kuunga mkono hoja, lakini pili ningependa niseme machache sana katika Wizara hii. Waswahili husema; “Chenye thamani hutunzwa na kulindwa.” Nilichokuwa nataka kujua ni kipi chenye thamani zaidi kati ya fedha za kigeni, chakula na maji? (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, tukiwa kama Taifa tumekuwa na taratibu za kuhifadhi hela za kigeni ili kutakapotokea mtikisiko wa upungufu wa fedha za kigeni hizo, sisi kama Taifa tuwe nazo, lakini kwa upande wa chakula tukiwa kama Taifa tumekuwa na utaratibu wa kuhifadhi chakula ili baa la njaa linapoikabili Taifa au Mataifa mengine duniani sisi tuwe na chakula akiba hata kama ni cha miezi miwili.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa upande wa chakula au upande wa dona si kila mtu ana uwezo wa kutumia dona, inatumiwa na watu wachache. Inawezekana Taifa hili linatumia chakula hiki au mtu huyu amepigwa marufuku kutumia chakula fulani, lakini hakuna daktari hata mmoja atakayekupiga marufuku katika utumiaji wa maji. Kwa maana gani, hakuna mtu anayetumia mafuta kama mbadala wa maji. Katika hili ningependa niweke sawa kidogo, kwanza fursa hii kuishukuru sana hii Wizara kupitia kwa Mheshimiwa Waziri na Kamati yetu ya Bunge kwa kuona katika ripoti yao wameweka msisitizo juu ya umuhimu wa kuharakisha mchakato wa ujenzi wa Gridi ya Taifa ya Maji hongereni sana. Nini tufanye ili kuonesha sisi kama Taifa tunayathamini na kutoa mchango katika suala zima la maji? Nitakuwa na michango mitatu ya msingi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo la kwanza ni lazima tufanye rejea ya Sera ya Maji, sera ambayo itaenda kuweza msisitizo juu ya elimu kwa umma kuhusiana na umuhimu wa kuhifadhi vyanzo vya maji. Inawezekana Serikali ipo katika mchakato wa kufanya mapitio au maboresho ya Sera ya Maji lakini ipo haja ya kuharakisha mchakato huo ili Sera hiyo izidi kuweka umuhimu kwa umma juu ya umuhimu wa maji. Umma ufahamu maji yana umuhimu gani. Lazima twende mbali zaidi kutokana na hali ya mabadiliko ya tabianchi tuliyokuwa nayo sasa hivi lazima sera iangalie na iboreshe namna gani miundombinu ya maji itakavyojengwa kwa kukabiliana na athari nzima za mabadiliko ya tabianchi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo la pili ambalo nalo ni la kisera; Sera yenyewe sasa itamke wazi kwamba maji ni uhai na maji ni usalama ya Taifa, kwa sababu Maisha yetu sote viumbe yanategemea maji. Viwanda vikubwa na vidogo uendeshaji wake unategemea maji, kilimo pamoja na mifugo vyote vinategemea maji. Hata hiyo nishati ya umeme kwa vyanzo vyake asilimia kubwa vinategemea maji. Sasa upungufu wa maji ukitokea basi tutaanza kushuhudia mtikisiko wa usalama katika nchi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nitoe mfano mdogo tu palipotokea upungufu wa vyanzo vya maji vinavyopeleka Dar es Salaam basi mtikisiko wa usalama ulianza kuonekana kwa baadhi ya maeneo. Maji yakipungua au ukame wa maji ukatokea basi mtikisiko katika sekta ya mifugo na viwanda au na kilimo lazima utatokea tu. Ndiyo maana nasema, nasisitiza maji ni usalama wa Taifa na hakuna mbadala wa maji. Maji si sehemu ya siasa ni sehemu ya Maisha ya Mtanzania na mwananchi yeyote wa Taifa hili. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo la tatu ambalo litakuwa ni la mwisho katika mchango wangu ni lazima sasa Serikali iwekeze katika sekta nzima ya maji. Ni lazima Serikali iwekeze hasa kibajeti katika usimamizi wa rasilimali za maji, kuhusu njia sahihi na za kisasa pamoja na kuweka ushirikishwaji wa wananchi katika kulinda na kuhifadhi vyanzo vya maji hii ndiyo dawa tosha. Tusitarajie licha ya kwamba Serikali itawekeza huko lakini uwekezaji huo lazima uende mbali zaidi katika kujenga miundombinu ya kuhifadhi na kusambaza maji kwa wananchi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, tusitarajie kwamba...

MHE. ANATROPIA L. THEONEST: Mheshimiwa Mwenyekiti, Taarifa.

MWENYEKITI: Taarifa Mheshimiwa Anatropia.

TAARIFA

MHE. ANATROPIA L. THEONEST: Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nimpe Taarifa mzungumzaji pamoja na juhudi unazotaka Serikali ielimishe wananchi juu ya kuhifadhi maji, kuna halmashauri leo zimeweka Sheria kwamba yale maji yanayoifadhiwa pamoja na visima wanavyochimba kwa ajili ya kupata maji wawe wanalipia tozo hivyo visima.

MWENYEKITI: Mheshimiwa Simai unapokea Taarifa?

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: Mheshimiwa Mwenyekiti, naipokea, pamoja na yote hayo tusitarajie wala tusiruhusu sekta binafsi kwamba hiyo ndiyo iende ika-control uwekezaji katika masuala ya maji. Serikali haina jinsi lazima iwekeze kwa kiasi kikubwa katika changamoto hii. Tutakapoiruhusu sekta binafsi iingie huko maji yataenda kuwa bidhaa baada ya kuwa huduma na sisi tunachotaka maji yasimame kama ni huduma badala ya kuwa bidhaa hiyo itatusaidia. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, lakini chakusikitisha kaka yangu Mheshimiwa Dkt. Bashiru kasema hapa kwamba bajeti sasa hivi tumeanza kulega lega. Bajeti ya mwaka jana imekuwa ni kubwa ukilinganisha na bajeti ya mwaka huu, wakati ambapo ilitakiwa bajeti ya mwaka huu iwe ni kubwa zaidi maradufu kuliko bajeti ya mwaka jana. Kwa changamoto hizi ninazozisema na umuhimu ninaouona hakuna sababu ya Bajeti ya Wizara ya Kilimo hususani katika suala la umwagiliaji iwe...

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

MWENYEKITI: Ahsante.

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: ...ni kubwa halafu bajeti ya Wizara ya Maji iwe ndogo haiwezekani wakati Wizara ya Maji ndiyo inayo-control masuala na vyanzo vyote vya maji. (Makofi)

MWENYEKITI: Ahsante Mheshimiwa, nakushukuru sana.

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante naunga mkono hoja. (Makofi)