Mapendekezo ya Mpango wa Maendeleo wa Taifa unaokusudiwa kutekelezwa na Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026 na Mapendekezo ya Mwongozo wa Maandalizi ya Mpango na Bajeti ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2025/2026.

MHE. SAMWELI X. HHAYUMA: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana kwa kunipatia nafasi nami niweze kuchangia kwenye Mpango wetu wa Maendeleo ya Taifa letu 2025/2026. Ninaanza mchango wangu kwanza kwa kumshukuru Mwenyezi Mungu ambaye ameturuzuku uhai na hatimaye tunaweza kuchangia yale ambayo tumeyaandaa kwa ajili ya Taifa letu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, nami ninaanza kwa kumpongeza sana Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wetu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Nimepitia wasilisho ambalo ameliwasilisha Mheshimiwa Waziri wa Mipango, Profesa Kitila Mkumbo na Mheshimiwa Waziri wa Fedha, Dkt. Mwigulu Nchemba, mawasilisho yote yanaonyesha dalili nzuri ya maendeleo ya nchi yetu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, ukiangalia pato letu la Taifa limeongezeka kutoka shilingi bilioni 141 mwaka 2022 na kwenda kwenye shilingi bilioni 148, mwaka 2023 ambayo ni sawa na ongezeko la 5.1%. Hata hivyo, tuna matamanio ya kwamba uchumi wetu utaendelea kukua kwa 5.4%, mwaka 2024; 5.8%, mwaka 2025; na asilimia 6.1, mwaka 2026.

Mheshimiwa Mwenyekiti, haya ni matamanio na mwelekeo mzuri wa uchumi wa nchi yetu na tunampongeza Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan kwa usimamizi mzuri. Pia, watu wote ambao wanamsaidia akiwepo Mheshimiwa Profesa Kitila Mkumbo na Mheshimiwa Dkt. Mwigulu Nchemba kwa kazi nzuri ambayo wanaifanya katika kutafuta maendeleo ya nchi yetu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati tunaanza kuongelea masuala ya uwekezaji kwenye Bandari ya Dar es Salaam kelele zilikuwa ni nyingi kweli, kwamba tunaenda kupoteza, lakini ripoti ambayo tumeletewa, uwekezaji ambao umefanyika kwenye Bandari ya Dar es Salaam umetupatia mapato na mwelekeo mzuri. Pia, tumepata taarifa kwamba ndani ya miezi mitano tu tumepokea shilingi bilioni 325.3 na haya ni mapato ambayo yanatokana na kodi ya pango na tozo mbalimbali na wharfage.
Mheshimiwa Mwenyekiti, hii inawezesha Mamlaka ya Bandari ya Dar es Salaam iendelee kuwekeza kwenye maeneo mengine ili tuweze kuboresha mapato yanayotokana na bandari yetu. Kipindi kile wakati tunaongea kila mtu alikuwa anaona kwamba Bandari ya Dar es Salaam imeuzwa, bandari tumepoteza, lakini sasa tunapata fedha ambazo tunaenda kuwekeza kwenye maeneo mengine. Tutawekeza kwenye elimu, afya, maji kwa mapato ambayo yanatokana na Bandari ya Dar es Salaam. Ninampongeza Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan kwa ujasiri wake wa kwamba ule uwekezaji upokelewe na hatimaye matunda sasa tunayaona. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, si hivyo tu, mapato yanayokusanywa na Mamlaka ya Mapato Tanzania yanayotokana na Bandari yetu ya Dar es Salaam yameongezeka ndani ya mwezi mmoja kutoka shilingi bilioni 850 na sasa yanaenda shilingi trilioni moja.

Mheshimiwa Mwenyekiti, huu ni ujasiri mkubwa na kazi kubwa na maamuzi mazuri ambayo Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan ameyafanya. Tunasema ahsante kwa ujasiri wake, nchi yetu inaenda mbele kwa ujasiri ambao yeye ameufanya na sisi tunamuunga mkono na hatuna cha kumlipa zaidi bali tunasema mitano tena kwa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, baada ya kusema haya niliyoyasema, niseme tu kwamba Dkt. Samia Suluhu Hassan ni Rais wa Tanzania, Rais anayewapenda Watanzania na anawajali Watanzania. Ninayasema haya kwa ujasiri mkubwa kwa sababu ni sauti iliyotoka Hanang.

Mheshimiwa Mwenyekiti, sisi tarehe 3 Disemba, 2023, tulipata changamoto kidogo, Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan aliacha kila kitu chini. Leo hii ninavyoongea hapa Bungeni wale ambao nyumba zao zilienda na maporomoko, wamejengewa nyumba zao, nyumba 109 zimekamilika. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nisiache kuwashukuru wenzetu wa Red Cross, tunaye Rais wa Red Cross hapa ndugu yetu Naibu Waziri wa Uchukuzi, Mheshimiwa Kihenzile, alisimamia kwa karibu sana, kati ya nyumba 109 zilizojengwa, 35 zimejengwa na Red Cross. Tunasema ahsanteni sana na hili limewezekana kwa sababu Mheshimiwa Rais ana upendo na anawajali watu wake. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sisi Wanahanang tunasema tunatambua mchango wa Mheshimiwa Rais kwenye maendeleo, tunamtambua Mheshimiwa Rais kwenye mambo ya kuwajali Watanzania wa kawaida na anajali maisha ya Watanzania. Sisi tunasema, tunavyosema mitano tena na sisi tutalipa fadhila, wakati wa uchaguzi mitano yake itakuwa ya mvua ile ya El-Nino. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, baada ya Mheshimiwa Rais kushika nchi, kazi kubwa imefanyika. Kati ya maeneo ambayo Mwenyezi Mungu amenisaidia kutembelea ni Bwawa la Mwalimu Nyerere kati ya miradi ya kimkakati ambayo tunatekeleza ndani ya nchi yetu. Kwa sasa unasikia kila mtu anasema comfortably, kwamba yeyote yule ambaye tunaingia naye mikataba kwa upande wa nishati hatuna wasiwasi, tunaongea nao tukiwa tumetulia, tukiwa na amani wala hatuna haraka kwa sababu Bwawa la Mwalimu Nyerere linaendelea kutuzalishia umeme.

Mheshimiwa Mwenyekiti, nilitembelea, mashine zote zenye uwezo wa kuzalisha megawatt 2,115 zipo site, Kamati tumeziona. Mashine nne tayari zinafanya kazi, Bwawa la Mwalimu Nyerere matunda yake tunayaona, wale ambao walikuwa wanakebehi sasa aibu ni ya kwao sisi kazi inaendelea. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kuhusu SGR, uwekezaji unaofanyika kwenye eneo la reli ukipanda unaona uko tofauti kweli kweli. Tanzania ya sasa ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan ni Tanzania tofauti na Tanzania ya maendeleo ya kuvutia. Ninaomba tu kwenye eneo la reli, sasa ianze kubeba mizigo, sisi tukizalisha ngano, shayiri, katani, mbaazi na dengu kutoka Hanang ifike Dar es Salaam na hatimaye iende duniani kote kwa haraka kwa kutumia reli yetu ya SGR ili tija iweze kuongezeka kwenye eneo hilo. Tukiendelea kusafirisha abiria tu inawezekana tija isiwe kubwa ya kutosha. (Makofi)
Mheshimiwa Mwenyekiti, ninachangia kidogo eneo la kilimo, Kipindi hiki sisi wakulima ndiyo tunaenda shambani. Sisi wana-Hanang ardhi yetu ni nzuri inazalisha ngano, shayiri, mbaazi, dengu, ufuta, giligilani na vitunguu. Wakati huu tunavyosikia kwamba ruzuku inayopelekwa, pamoja na fedha ambazo tuliongeza kutoka shilingi bilioni 294 mpaka shilingi trilioni 1.24 ruzuku tuliyopata ni ya mahindi peke yake na haya mazao mengi ambayo tunazalisha nafikiri haitoshi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, ninaomba nami Hanang, Mheshimiwa Bashe, ananitazama, iangalie kwenye eneo la shayiri, ngano, mbaazi na dengu. Tukipeleka nguvu sasa wakati wakulima wanaandaa mashamba yao, tukaweka mkono tukawasaidia, wakati wa masoko tukaanza kuandaa kuanzia sasa. Tunawaambia Stakabadhi Ghalani, twende tukapeleke sasa elimu ya Stakabadhi Ghalani. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, Stakabadhi Ghalani ni mfumo mzuri ili wakulima wapate tija zaidi, lakini mfumo ule unahitaji elimu na mifumo iliyo imara ya watu kapata fedha. Lengo la Stakabadhi Ghalani ni kwamba mkulima wakati ambapo kuna changamoto ya bei yeye aweze kupata fedha ili asiuze mazao yake kwa hasara. Sasa tupeleke fedha zifike kwenye vijiji na kata ili watu wapate fedha kwa urahisi. Wenzangu wananiambia kwa nini usitumie ule mfumo wa NFRA wa kununua mazao, kirahisi hivyo? (Makofi)

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

MWENYEKITI: Mheshimiwa hitimisha muda wako umeisha tafadhali.

MHE. SAMWELI X. HHAYUMA: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana. Ninaamini Mheshimiwa Bashe amenielewa, nimeongea naye mara nyingi hili atalichukua. Ila, Wanahanang wanataka uende ukaongee nao uwape elimu wewe mwenyewe ili tushirikiane kwenye hili. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana.