Taarifa ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Miundombinu kuhusu Shughuli za Kamati kwa Mwaka 2023

WAZIRI WA UCHUKUZI: Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza ninakushukuru sana kwa kunipa fursa hii kusimama mbele yako kuchangia kwenye hoja iliyoko mbele yetu. Naendelea kumshukuru Mwenyezi Mungu, mwingi wa rehema, kwa kutujalia kukutana hapa leo tukiwa na afya njema.

Mheshimiwa Naibu Spika, ninaomba kumshukuru sana Mheshimiwa Rais, kwa kutuwezesha na kutupa fedha nyingi kwa ajili ya ujenzi wa miundombinu mbalimbali. Serikali inatambua kwamba, miundombinu ndiyo inakuza uchumi wa nchi yeyote duniani. Ninapenda kuwashukuru Waheshimiwa Wabunge wote waliochangia katika Sekta ya Uchukuzi.

Mheshimiwa Naibu Spika, kuna maeneo matano ambayo nitayatolea ufafanuzi. Eneo la kwanza, ni kuhusu bandari; wachangiaji wote kwa ujumla wamezungumzia bandari. Tunafahamu kwamba, Bandari ya Dar es Salaam ndiyo lango kubwa la uchumi na imekuwa ikitegemewa na Tanzania na nchi mbalimbali za Jirani.

Mheshimiwa Naibu Spika, hivi karibuni tumekuwa na ongezeko kubwa la meli pale Bandari ya Dar es Salaam. Hii ni baraka kubwa kwa nchi yetu lakini pia imetupa changamoto kubwa ya kujipanga jinsi gani tutaweza kutatua changamoto hii ili isiweze kujitokeza tena.

Mheshimiwa Naibu Spika, katika kutekeleza mpango huo, Serikali imeamua kujenga gati kubwa, lenye urefu wa mita 590 pale Malindi wharf ambayo itakuwa na uwezo wa kuwekeza meli mbili kwa wakati mmoja. Hivi ninavyozungumza, tunatafuta Mkandarasi kwa ajili ya kazi hiyo na pesa ipo. Mkakati wa pili ambao tumejipangia, ni kujenga bandari ya kisasa kwa ajili ya ushushaji wa mafuta pamoja na matenki ya kuhifadhia mafuta. Mradi huu unaendelea. Hivi sasa ninavyozungumza, tayari Mkandarasi tumeshampata kwa ajili ya kazi hiyo na tutatumia takribani shilingi bilioni 560 kwa ajili ya kujenga matenki hayo. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, hatua ya pili itakayofuata ni kujenga bandari hiyo huko Bagamoyo kwa ajili ya kuteremshia mafuta ili kupunguza msongamano wa meli za mafuta ambao sasa hivi upo. Hatua ya tatu ambayo tumeendelea nayo kupunguza msongamano unaoendelea, ni kujenga bandari Gati namba 13 mpaka 15. Sasa hivi tuko katika hatua ya kupitia design ya mradi huo ili tuweze kuitangaza, tupate mkandarasi kwa ajili ya kazi hiyo.

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali haikuishia hapo tu, lakini huko Mtwara, tunajua hivi karibuni kumekuwa na ongezeko kubwa la meli na tumeamua sasa kujenga Bandari Maalum kwa ajili ya mizigo michafu yaani dirty cargos.

Mheshimiwa Naibu Spika, hivi ninavyozungumza tayari tuko katika hatua ya mwisho ya kumpata mkandarasi kwa ajili ya ujenzi wa gati hilo. Hatukusimama hapo tu lakini karibu kila sehemu ya nchi yetu tunajenga Bandari ili kuifungua Bandari ya Dar es Salaam na kuongeza biashara kati ya nchi yetu na nchi za Jirani. Kwa mfano, huko Mwanza, pale Mwanza south, tunajenga Bandari ambayo itakuwa na uwezo wa kuhudumia meli mbalimbali na gharama yake takribani shilingi milioni 24. Huko Kemondo, Kagera tunajenga Bandari ambayo itakuwa na uwezo wa kuhudumia meli mbalimbali za mizigo na za abiria na inagharimu takribani shilingi bilioni 19.6

Mheshimiwa Naibu Spika, huko vilevile Bukoba pale Mjini tunajenga bandari nyingine ambayo itakuwa na uwezo wa kuhudumia meli mbalimbali. Huko Ziwa Nyasa, Mbamba Bay pia tunajenga bandari ya kisasa ambayo inagharimu takribani shilingi bilioni 75 kwa ajili ya abiria na mizigo ambayo Bandari hiyo wataitumia watu wa Malawi pamoja na watu wa Zambia. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inaendelea kuipa TPA na Taasisi zote za Serikali pesa ya kutosha kuhakikisha kwamba tunaijengea Miundombinu ya kisasa kuhakikisha, inakabiliana na ongezeko kubwa la mizigo inayotokea kwenye bandari zetu. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, huo kwa upande wa Miundombinu lakini Serikali tunajua unaweza kujenga miundombinu ya kisasa lakini bila kuboresha utendaji, haitosaidia sana. Kwa vile Serikali tumejipanga kuhakikisha kuwa tunaboresha utendaji kazi wa bandari zetu na hivi tunavyozungumza, tumeona ufanisi mkubwa kwenye Bandari ya Dar es Salaam.

Mheshimiwa Naibu Spika, eneo la pili ninalotaka kulizungumzia ni sehemu ya marine service. Kwa kweli kama Kamati walivyosema, kuna miradi mingi ya zamani ambayo bado haijamalizika kwa sababu mbalimbali lakini tunahakikisha kwamba tunaendelea kuimaliza ili imalizike kwa wakati. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, kwa mfano hivi majuzi tu tumesaini mradi wa kwanza kwa ajili ya ujenzi wa kiwanda cha ujenzi wa meli huko Kigoma ambacho kitakuwa kina uwezo wa kujenga meli mbalimbali. Pia tumesaini mradi wa meli ambayo itakuwa na uwezo wa kuchukua mizigo tani 3,500 ambayo itahudunmia eneo la Kigoma, Congo pamoja na Zambia kwa ajili ya kupeleka mizigo. Tunafanya mambo haya yote ili kuhakikisha Bandari ya Dar es Salaam, inafanya kazi kwa ufanisi mkubwa.

Mheshimiwa Naibu Spika, pia tunaendelea na ukarabati wa meli ya MV. Sangara ambayo inagharimu takribani shilingi bilioni 9.016, pia mefikia asilimia 92 na tunategemea itamalizika mwezi Mei, 2024.

Mheshimiwa Naibu Spika, pia tunaifanyia utafiti ili tuweze kuitengeneza meli ya MV. Mwongozo. Ilikuwa na tatizo la stability ambayo hivi sasa wataalam wanajaribu kuifanyia utafiti kuona jinsi gani ambavyo tutaweza kuitengeneza ili na yenyewe iweze kufanya kazi ya kupeleka mafuta kutoka Tanzania kwenda DRC pamoja na Nchi ya Zambia.

Mheshimiwa Naibu Spika, pia huko Kigoma tunaendelea, tumefunga saini mkataba kwa ajili ya ukarabati wa meli ya MV. Liemba ambayo ni meli ya siku nyingi na ukarabati huo utagharimu takribani shilingi bilioni 33.38. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, huko Mwanza vilevile kama mnavyojua tunajenga meli ya kisasa MV. Mwanza. Tunategemea itamalizika mwezi Mei, 2024 na itagharimu kakribani shilingi bilioni 127.27 na imefikia asilimia 93, kazi inaendelea vizuri.

Mheshimiwa Naibu Spika, eneo la LATRA, tunakubaliana na Kamati kwamba tupitie kanuni mbalimbali zilizopo ili tuweze kuboresha ufanisi wa utendaji wa LATRA na hii tutaifanyia kazi. Pia kuna changamoto ya wafanyakazi, tutaendelea kuajiri wafanyakazi wengi na wenye ujuzi ambao utaongeza ufanisi wa LATRA. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, TAA tunajipanga kuboresha au kutengeneza Sheria Mpya ya Uendeshaji wa Viwanja vya Ndege. Tunaamini Sheria hii italeta mabadiliko makubwa kwenye Sekta ya Uendeshaji wa Viwanja vya Ndege.

Mheshimiwa Naibu Spika, la mwisho kuhusu Air Tanzania, naomba niwahakikishie Waheshimiwa Wabunge, Air Tanzania itakwenda maeneo yote ya nchi yetu. Tunajenga viwanja vya ndege vya kisasa na tunahakikisha Viwanja vyote vya ndege vya kisasa vinavyojengwa, vitakuwa na taa ili ndege ziweze kwenda masaa 24 kwa siku. Hivi tunavyotegemea, mwisho wa mwezi huu tutapata ndege moja ambayo itaongeza ndege tulizonazo na tutaongeza ufanisi wa Air Tanzania katika maeneo mbalimbali. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, mwezi wa nne Mungu akitujaalia tutapata ndege nyingine ya Dream Liner ambayo pia itaongeza ufanisi na usafiri katika maeneo mbalimbali hapa nchini. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kuunga mkono hoja. Ahsante sana. (Makofi)