Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2021 na Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2022/2023

MHE. INNOCENT S. BILAKWATE: Mheshimiwa Mwenyekiti, nashukuru kwa kunipa nafasi ya kuchangia Bajeti Kuu ya Serikali. Awali ya yote, namshukuru Mwenyezi Mungu ambaye amenipa afya na nguvu ya kuendelea kuwatumikia wananchi wangu wa Jimbo la Kyerwa.

Mheshimiwa Mwenyekiti, naipongeza Serikali ya Chama cha Mapinduzi inayoongozwa na mama yetu Mheshimiwa Samia kwa kazi nzuri zinazofanyika. Ni ukweli usiopingika, kwa kweli mama anafanya kazi nzuri pamoja na wasaidizi wake. Pia Mheshimiwa Waziri wa Fedha na wasaidizi wako mnafanya kazi nzuri, tunawapongeza sana. Tunaona miradi mingi ikipelekewa fedha, kwa kweli tunajivunia uongozi wa Mheshimiwa Mama Samia Suluhu. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nianze kuchangia kwenye kilimo. Kilimo ni biashara, kilimo ni ajira, kilimo ndiyo sekta ambayo inachangia sana kwenye pato la Taifa kama tukiwekeza, na pia kilimo ndiyo sekta ambayo imeajiri watu wengi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nimeanza kuchangia sekta ya kilimo kwa sababu ninaamini Serikali ikiwekeza nguvu sana kwenye kilimo tunaweza tukainua pato la Taifa. Naipongeza sana Serikali, kwa muda mrefu Waheshimiwa Wabunge tulikuwa tunapiga kelele sana hapa Bungeni tukizungumzia bajeti ya kilimo, lakini kwa kweli zamu hii Mama amekuja na kipimo cha kusukwasukwa, kushindiliwa na kumwagika. Kutoka Shilingi bilioni 294 mpaka kufika Shilingi bilioni 954. Kwa kweli hii ni neema kubwa kwa wakulima na kwa Wizara hiyo. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, naamini kwa haya tunayoyaona kupitia bajeti hii chini ya Mheshimiwa Waziri wa Fedha, akisaidiana na Mheshimiwa Bashe (nakusema wewe kwa sababu ndio unayetoa fedha) tunaenda kuona kilimo chenye tija ambacho kitampatia mkulima pembejeo kwa wakati, kilimo ambacho tutapata mbegu za uhakika na zenye ubora, kilimo ambacho tutakuwa na soko la uhakika, kilimo ambacho kitamwezesha mkulima kukopa hasa kwa kutumia benki yetu ya kilimo. Katika hili naomba sana Mheshimiwa Waziri wa Fedha, Benki ya Kilimo iwe rafiki wa mkulima.

Mheshimiwa Mwenyekiti, imekuwa kinyume, mimi sielewi kuna nini? Naomba sana Mheshimiwa Waziri wa Fedha hili mlisimamie ili hii Benki ya Kilimo iweze kumsaidia mkulima anapoanza kulima. Pia inapofika hatua ya kupeleka mazao yake kwenye soko, ninaamini tukiyasimamia haya, pato la Taifa linaenda kuongezeka kwa haraka, pia tunaona mkulima mmoja mmoja kipato chake kikiinuka, na tutakuwa na uhakika wa chakula. Nina uhakika tukilima kilimo kinachoendana na bajeti hii ambayo imeletwa na Serikali kwenye Wizara ya Kilimo, tutakuwa na uwezo wa kupeleka chakula nje. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, tunavyo viwanda vingi. Sera ya Serikali ya kuwa na viwanda, viwanda hivi tumekuwa tukiagiza malighafi kutoka nje. Ninaamini tukilima, tukasimamia vizuri, tutaweza kuokoa fedha nyingi inayokwenda nje na pia viwanda vyetu kupata malighafi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nizungumzie suala la kahawa. Kahawa ni miongoni mwa mazao ya kimkakati. Kahawa ni biashara, kahawa ni siasa, na pia kahawa inatuingizia fedha nyingi za kigeni. Naipongeza Serikali kwa hatua ambayo imefikia, tumekuwa tukisema sana mkulima wa kahawa amesahaulika muda mrefu, lakini leo hii tumeanza kuona kazi kubwa iliyofanywa na Mheshimiwa Waziri Mkuu na Mheshimiwa Bashe na tumeanza kushuhudia mnada ambao umetangazwa, bei ya kahawa inaanza kupanda.

Mheshimiwa Mwenyekiti, wapo ambao wanabeza, wanasema mfumo huo haujakaa sawa, mimi nasema, mimi ndiye Mbunge ambaye ninatoka kwenye Wilaya yenye kahawa nyingi na hakuna wilaya inayonizidi. Kahawa nyingi zaidi ya tani 35,000 zinatoka Kyerwa. Kwa hiyo, ninaposema kahawa, najua wapo waliokuwa wananufaika kupitia mfumo wa zamani, sasa naona wanasema mfumo huo ni mbaya. Siyo mbaya! Mimi naomba tuiunge mkono Serikali katika mfumo huu ili mkulima huyu ambaye amesaulika muda mrefu aweze kunufaika na zao lake.

Mheshimiwa Mwenyekiti, naamini Mheshimiwa Bashe kulingana jinsi ambavyo amejipanga, kazi hii itafanyika vizuri. Pia naomba minada hii inayofanyika, Serikali isiwaachie hao wataalamu kwa sababu, kama wengine wako maofisini mwenu hawa ndio wanabeza, wanaweza wakaiujumu Serikali. Kwa hiyo, naomba sana hili Serikali ilisimamie.

Mheshimiwa Mwenyekiti, nashauri kwenye suala la kilimo, Mungu ametujalia tunayo mikoa ambayo inazalisha sana, mikoa ambayo imejaliwa mvua, na ardhi yenye rutuba. Naomba sana tutumie mikoa hii kulima mazao ambayo yanaweza yakaliingizia Taifa kipato kikubwa. Kwa mfano, Kagera, tunayo mazao ambayo tunaweza tukalima na yakaingizia Taifa fedha nyingi, kwa sababu tuna vipindi virefu vya mvua, tunaweza kulima alizeti, vanilla, na parachichi. Sasa naomba sana Serikali iainishe mikoa ambayo wanaweza wakalima mazao ambayo yanaweza yakaliingizia Taifa kipato. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, ili kilimo chetu kiwe kizuri, naiomba sana Serikali, imekuja na Sera ya kuunganisha wilaya na wilaya kwa upande wa barabara, lakini pia na hizi barabara zinazounganisha nchi, kwani ili kilimo chetu kiwe kizuri lazima usafirishaji wa haya mazao ukiyatoa kwenye mashamba kuyapeleka sokoni uwe mzuri na rafiki. Kwa hiyo, naomba sana hili mlifanyie kazi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, barabara inayotoka Murushaka kwenda mpaka Kyerwa ambayo tumepewa kilometa 50, tayari tenda zimeshatangazwa. Mheshimiwa Waziri wa Fedha wewe ndio unayetoa fedha, naomba barabara hii imetangazwa na Mkandarasi anatafutwa. Sasa hivi wakati itakapofika kwako ndugu yangu Mheshimiwa Waziri wa Fedha utoe fedha kwani barabara hiyo ni muhimu, kwa sababu Kyerwa tunakuletea fedha za kigeni kutoka kwenye kahawa.

Mheshimiwa Mwenyekiti, pia tunayo barabara Mgakulongo ambayo inaunganisha nchi ya Uganda pamoja na nchi yetu. Barabara hii tumepata kilometa 50 kipande kitakachotoka mpakani mwa Uganda kuja Karagwe. Naomba sana Mheshimiwa Waziri utoe fedha barabara hizi zitengenezwe. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo lingine ambalo nataka niliongelee ni suala la TCCRA. Shirika hili linafanya kazi nzuri. Sasa naomba sana Mheshimiwa Waziri wa Fedha, kufuta kifungu cha 6, kukitoa kwenye mamlaka ya mawasiliano, hili jambo halijakaa sawa. Ninachoomba Mheshimiwa Waziri, kazi ya TBS kubwa ambayo najua, nilikuwa nafuatilia, ni kusimamia viwango kwa vifaa vyote vinavyotoka viwandani, lakini pia kusimamia ubora. Sasa haiwezekani sasa hivi unata sheria hii uifute uipeleke huku, utakuwa una mchanganyiko, na pia itaondoa ufanisi katika Mamlaka hii ya Mawasiliano. Kwa hiyo, naomba Mheshimiwa Waziri, Wabunge wameshauri hili uliangalie, acha kifungu hiki kibaki TCCRA ili kazi nzuri iendelee. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo lingine niongelee kuhusu utawala bora. Serikali imeanza kuboresha maslahi ya watumishi, lakini lipo jambo lingine ambalo halijakaa sawa. Watumishi hawa kumekuwa na utaratibu wa kuhamisha watumishi, unamtoa mtumishi labda Kyela unampeleka Kyerwa au unamtoa Kyerwa unampeleka Songea, zaidi ya kilometa 1,500. Mtumishi huyu ana mwenza wake, unapomtoa huku unamwacha mwenzake, tunaenda kusababishia msongo wa mawazo. Pia tunaenda kuwasababishia hawa watumishi ndoa zao kuvunjika.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa hiyo, naomba sana, kuna mahitaji mengine ambayo watu wanahitaji kabla hujamhamisha mtumishi, angalia ni wapi anapotoka, halafu na mwenzawake yuko wapi? Kama yupo ndani ya Serikali, angalau mlete karibu hata weekend waweze kutembeleana. Kwa hiyo, naomba sana hilo mliangalie. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante. Naunga mkono hoja. (Makofi)