Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana na mimi kunipa nafasi ya kuwa mchangiaji jioni hii.

Mheshimiwa Mwenyekiti, suala la kufanya kazi ni suala la kikatiba na ni haki ya kila mtu au raia wa nchi hii, katika kuifahamu na kuifafanua nadharia hii ndiyo maana Serikali ilipoona kwamba haina ajira za kutosha za kuajiri vijana na wananchi wote iliamua kurasimisha baadhi ya biashara zikiwemo biashara za bajaji na bodaboda.

Mheshimiwa Mwenyekiti, Waheshimiwa Wabunge na Kaka zangu Makamanda, wakati mwingine busara na hekima umuhimu wake huishinda sheria. Ndugu zetu hawa bodaboda ni ulezi wetu huu; sisi tukiwa kama viongozi ni lazima tuwalee. Bodaboda wana viongozi wao, bodaboda wana usajili wao na wanavyo vituo vyao na vinaeleweka. Namna bora ya kusimamia haki na heshima kwa vijana hawa, ni vizuri sana na ipo kila sababu ya kutumia viongozi wao na kuwapa elimu juu ya usimamizi wa misingi bora ya utekelezaji wa sheria bila ya shuruti, hususan katika masuala yanayohusu barabara. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kuwapa elimu itakuwa ni bora zaidi kuliko kila wakati Jeshi la Polisi kushughulika nao kwa njia za kufanya hizi doria za kuwashtukiza, kwa sababu doria hizo mara nyingi zinakuwa siyo za kujenga, badala yake tunawajengea usugu vijana wale. Kazi rahisi ilikuwa ni kuwapa elimu juu ya sheria za barabarani, lakini tunapita njia ngumu kwa mambo yaliyorahisi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati mwingine ukamataji wanaofanyiwa vijana wale unakuwa siyo wa halali na unashusha hadhi na heshima na utu wa mtu. Ieleweke kazi ya bodaboda ni kazi kama ajira nyingine na jamii ya bodaboda ni jamii ambayo ni sawasawa na jamii ya wafugaji, tunatofautiana katika majukumu na mazingira ya kufanyia kazi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, ukiona Askari wanaenda kukamata bodaboda kwa kuvizia na kwa kunyatianyatia au kwa kushtukiza, basi jua kuna kasoro katika utekelezaji wa majukumu ya Jeshi la Polisi. Ukiona taratibu za uvamizi wa vituo vya bodaboda zimekithiri basi elewa kwa wenye kuelewa wataelewa kwamba kuna hitilafu katika mifumo ya ufuataji wa misingi ya utawala bora.

Mheshimiwa Mwenyekiti, tukumbuke ya kwamba dhamira ya Wizara ya Mambo ya Ndani kwenda kujenga vituo katika maeneo ya vijiji na Kata, kushusha vituo katika maeneo ya wananchi ni kuhakikisha wanawashirikisha wananchi katika dhana nzima ya Posili Jamii au Polisi Shirikishi. Utaendaje kuitekeleza dhana hii wakati una mkakati wa kupanga doria za kushtukiza? Hatimaye wananchi hao wakiwa wanabugudhiwa na hizo doria usitarajie kwamba wananchi hao watatoa ushirikiano kwa Jeshi la Polisi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, niseme kitu kimoja, nina mfano mzuri wa matukio mengi sana hususan kule Kaskazini maeneo ya Nungwi. Bahati kule ukuaji wa miji umeongozeka na panapokuwa na ongezeko la ukuaji wa mji basi vijana na biashara ya bodaboda inakuwa inakithiri. Vijana wangu wa maeneo yale wamekuwa hawana furaha wala hawaifurahii kazi ile ya bodaboda kutokana na adha na bugudhi za Jeshi la Polisi, kwa misingi gani? Wakati mwingine utakuta Jeshi la Polisi wanawavizia, wanajificha kabisa katika vichaka ili wawakamate hali ya kwamba hawana sare ama uniform. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati mwingine unaweza ukawakuta Jeshi la Polisi linakusanya vyombo vyao hali ya kwamba vyombo viko maskani vijana wametulia, wanavichukua na kuvipeleka katika Kituo cha Polisi, baadae kituo kile kinageuka kuwa karakana badala ya kuwa kituo cha kushughulikia raia.

Mheshimiwa Mwenyekiti, niendelee kwa kusema kwamba unapohisi Jeshi la Polisi linafanya kazi kwa kuvizia vizia na linafanya kazi kwa kudowea dowea hawa raia maana yake kuna kasoro katika Jeshi la Polisi. Kuna kasoro kubwa ndani ya Jeshi la Polisi kwa watendaji wadogo wanaoenda kusimamia sheria.

Mheshimiwa Mwenyekiti, wakati mwingine Jeshi la Polisi lina kawaida ya kuwakimbiza bodaboda, bodaboda kasajiliwa, chombo chake kinaeleweka na kijiwe chake kinaeleweka, kuna haja gani ya kumkimbiza wakati wana viongozi wao? Kitu ambacho kimekuwa kikisababisha migogoro na ajali nyingi barabarani, wakati mwingine tunawalaumu vijana, lakini hata Jeshi la Polisi kwa misingi hiyo kwa sababu wale vijana hawana pa kusemea, tunakuwa tunawabebesha lawama zisizokuwa za msingi. (Makofi)

MBUNGE FULANI: Mheshimiwa Mwenyekiti, taarifa.

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

MWENYEKITI: Mheshimiwa Simai muda wako umekwisha ni kengele ya pili.

MHE. SIMAI HASSAN SADIKI: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante sana na naunga mkono hoja.