Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Mambo ya Ndani ya Nchi kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. JESCA J. MSAMBATAVANGU: Mheshimiwa Mwenyekiti, nashukuru kwa kunipa nafasi. Chombo hiki cha Polisi ndiyo kimepewa dhamana ya usalama na ulinzi wa mali na raia wa Tanzania. Wana dhamana hiyo ili wazalishe amani na utulivu na wakishazalisha amani na utulivu wananchi waweze kufanya kazi zao kwa amani, weledi na uhuru na tuweze kuliletea Taifa letu maendeleo. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa ili waweze kuzalisha hiyo amani na utulivu, ni lazima na wenyewe wawe na amani na utulivu. Kwa sababu kama ilivyo kawaida, hutegemei kwamba utapata nyanya chungu kwenye mwembe. Mwembe unatoa embe na nyanya chungu zinatoa nyanya chungu. Sasa ili sisi tupate amani na utulivu, raia na mali zetu tuwe salama, ni lazima polisi na wao wawe na amani na utulivu. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, hapa tumesomewa bajeti ya Wizara nzima kwa ujumla kwamba wamepelekewa 55% na hii 55% wamepelekewa robo ya tatu, maana yake ni Januari pale Februari. Ina maana hawa polisi kuanzia mwezi Julai mpaka Januari waliishi vipi? Wamefanya kazi zao vipi? Magari yao yametembea kwa vipi? Wamelipa bill kitu gani, maji na umeme? Wale tuliowapeleka kule cell wamekula kitu gani? (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, ni wazi kwamba kama tunataka kufanya kazi zetu kwa amani na utulivu na tunategemea tupate zao kutoka kwa polisi hatuna ujanja ni lazima tuwekeze kwao kama ambavyo ukitaka kupata maziwa mengi kwenye ng’ombe lazima umlishe. Tunataka amani na utulivu wa Taifa letu uwe kwa asilimia kubwa na 100%, lazima tuwekeze, bajeti yao iende kwa 100% na iende kwa wakati. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, leo tunalalamika hapa namna ambavyo polisi wanafanya kazi. Tunalalamika namna ambavyo watoto wetu wako kwenye risk, watoto wa shule sasa hivi wako kwenye risk. Watoto mitaani wanapita wamelewa, yaani polisi wangekuwa tu wana kazi nyingine ya kuchunguza hata vile viashiria vya uovu kwenye nchi, viashiria vya hatari kwa raia, maana wao ndiyo wanatuangalia usalama wetu na viashiria vya hatari kwa watoto wetu; hana hata mafuta. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, Polisi Kata yupo lakini hawezi, kata zetu tunajua, kuna kata nyingine unakwenda kilomita 80 kata moja. Polisi Kata anakwendaje? Polisi wanapataje muda wa kuzunguka zunguka hata kwenye shule na taasisi kuona usalama uliopo kwenye shule hiyo kama nusu mwaka nzima hawajapelekewa hata shilingi kwa ajili ya kuendesha shughuli zao? (Makofi)
Mheshimiwa Mwenyekiti, polisi wanakuwa frustrated, hawana amani na utulivu. Leo hawa tuna think tank ambao ni polisi, hawa wengi karibu wanastaafu. Ni vile tu wanaishi kwenye chain ya command, kwamba mambo yao ni amri lakini wengi wao unaweza kuwaona serious ukajua ndiyo tabia ya polisi kuwa serious lakini kumbe hawana utulivu. Kikokotoo peke yake kimewachanganya kwanini haya mambo ya sera hizi mnakwenda ku-impact kwa polisi, yaani hawa mkishawachanganya na sisi wote tunachanganyikiwa, utulivu wetu unakuwa hatarini. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, tunaomba kwanza polisi wawe regarded kama majeshi mengine kwa sababu salute wanapiga kama majeshi mengine. Polisi wasichukuliwe kama watumishi wa kawaida. Ile biashara ya kikokotoo wawe regarded kama majeshi mengine. Tunashukuru kwamba hicho kikokotoo wamesema kwamba watakishughulikia lakini hawa polisi tunataka jeshi la kisasa. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, tumeshaambiwa sasa hivi majambazi hawaibi tena kwa mitutu wanatumia akili, ndiyo hicho alichokuwa anasema Mheshimiwa Swalle. Wanatumia akili zaidi ndiyo maana wanaiba kidijitali, wanaiba kwenye mitandao siyo tena wanakujia na mapanga na nondo. Hao wa mapanga na nondo ni vibaka wale ambao bado hawaja-graduate kwenye ule uhalifu wa hali ya juu. (Makofi/Kicheko)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa polisi wetu nao wanatakiwa wawe na IQ kubwa zaidi. Leo hii katika Jeshi la Polisi, mimi nina polisi wangu Iringa pale. Iringa sisi tuna bahati nzuri ya kuwa na vyuo vikuu vingi, wamesoma, wana vyeti, wana degree, wana masters, wakipeleka kwa mabosi wao hawavitambui vile vyeti, wanavikataa kwa sababu tu hawakupata kibali kwa bosi kwamba akasome. Tunataka polisi ya aina gani? Kijana kajitolea mwenyewe polisi kasoma wewe hutaki ku-accept, kutambua mchango wake kwamba huyu sasa ana masters, huyu ana degree, kwa sababu wewe huna, hapana. Tunataka jeshi lenye weledi na Kamati imeelekeza hapa. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, lazima polisi waangaliwe wawe na amani. Kwa makazi yale wanayokaa, nyumba zile wanazolala. Mimi polisi wangu pale wana hati hati ya kugongwa na cobra kwa sababu kwanza wako porini lakini nyumba zenyewe zimejengwa tangu ukoloni. Polisi hata kwa kulala, wengine wana-enjoy futi sita kwa ngapi. Nyumba za polisi, leo tuondoke twende Kituo Kikuu cha Polisi cha Dodoma tuangalie nyumba za polisi, ndiyo mfano capital city, tukaangalie makazi ya askari, tuangalie jinsi yalivyo. Pale watapata usingizi wenye amani ipi ili watuzalishie sisi amani? (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, wanapata utulivu upi? Nilikuwa naongea na akinamama wangu pale wa Line Police, tunaongea mambo yetu ya VICOBA na vitu vingine. Wakasema tunapata changamoto kubwa sana, sisi waume zetu hata kurudi kulala huku wanaona tabu. Wengine wanajiingiza tu kwenye shift za usiku siyo kwa sababu wamo, ila kwa sababu pa kulala panachekesha. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa hatuwezi kuwa na chombo ambacho tunategemea kilinde amani ya nchi yetu, Waziri wetu, Mheshimiwa mwenye dhamana ya fedha umewanyima robo mbili hawana hela. Nawapongeza Watanzania, endeleeni kuwawezesha polisi kwa sababu kama mambo yenyewe ndiyo haya, tupeane tu hela mitaani humo. (Makofi)

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

MWENYEKITI: Ahsante Mheshimiwa Msambatavangu, muda wako umeisha.

MHE. JESCA J. MSAMBATAVANGU: Mheshimiwa Mwenyekiti, naunga mkono hoja. (Makofi)