Taarifa ya Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2023 na Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. ABDUL-HAFAR IDRISSA JUMA: Mheshimiwa Naibu Spika, nakushukuru kwa kunipa nafasi na mimi ya kuchangia katika hoja tuliyonayo mbele yetu. Mimi ninaomba nianze kwanza kwa kuipongeza Serikali kwa mambo mazuri yanayoendelea kupangwa na mambo mazuri yanayoendelea kutendeka. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, tangu Serikali ya Awamu ya Sita iingie madarakani na Chama cha Mapinduzi kuendelea kuongeza Taifa letu, yote yaliyokuwa yameahidiwa wakati wa kampeni na yote ambayo yameandikwa katika Ilani ya Chama chetu yameendelea kutendeka na hayo dhamira yake ni kuhakikisha wananchi wanapata huduma bora na ndiyo dhamira ya CCM na Serikali yake. (Makofi)
Mheshimiwa Naibu Spika, tumeendelea kulijenga Bwawa la Mwalimu Nyerere na tayari tumeona linatoa huduma kwa wananchi. Tuliahidi katika Serikali ya Chama cha Mapinduzi, Mama Mheshimiwa Dkt. Samia amefanikisha na Serikali yake imesaidia hilo. Tuliahidi treni itatoa huduma, treni imeshaanza kutoa huduma kwa hiyo, tunaendelea kuipongeza Serikali kwa yale yote yanayoendelea kutendeka. Ni nini ambacho ningependa kuchangia katika bajeti yetu hii?

Mheshimiwa Naibu Spika, bajeti imependekeza kuweka tozo ama kodi katika gesi inayotumika katika magari. Moja ya sehemu ambayo tunatumia fedha nyingi sana za kigeni, kama Taifa, ni katika kuagiza mafuta tena yanayotumika katika magari. Mheshimiwa Waziri hapa ametangaza amesema, kama tukifanikiwa kupitisha hiki ambacho tunaendelea kukijadili, basi baada ya kuanza kutumika kwake hakutakuwa na matumizi ya dola. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inapendelea pasitumike dola katika matumizi ya kawaida, lakini kiuhalisia hata sisi sote tuliopo humu ndani tukitoka tu baada ya kuahirisha Bunge tutenda kutumia dola kwa sababu, tutapanda katika magari na magari haya yanatumia mafuta na mafuta haya tunayaagiza kwa kutumia dola za kimarekani. Fedha nyingi sana tunazitumia katika kuagiza mafuta. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, napongeza jitihada za kuhakikisha tunapunguza matumizi ya dola kwa kuongeza uzalishaji wa ndani katika mambo mbalimbali, mfano viwanda vya sukari, napongeza. Mfano, tunashadihisha sasa tuanze kutumia na kuzalisha mafuta ndani, lakini hatujaongeza nguvu katika kuacha kutumia mafuta ya petrol na diesel kwenye magari yetu na tumeweka kabisa tozo katika hili. Wenzangu wamesema na mimi narudia kusema.

Mheshimiwa Naibu Spika, nchi nzima hii ya Tanzania ina vituo vitatu tu ambavyo vinatoa huduma ya gesi kwa magari ambayo yanatumia gesi. Mimi nadhani kama tukiamua kuweka tozo, kama tukiamua kuweka kodi, isiwe kodi inayokwenda kutumika kama kodi nyingine zote. Kodi hii iwekewe mfuko maalumu wa kusaidia uwezekano wa wawekezaji kuwekeza katika vituo vya gesi, ili gesi ipatikane zaidi. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, moja ya sababu ambayo inasababisha vituo vya mafuta ya petrol na diesel kuwa vingi kuliko vituo vya gesi ni gharama ya uwekezaji. Gharama ya uwekezaji kuwekeza kituo cha kutoa huduma ya gesi ni kubwa sana kuliko vituo vya mafuta. Mimi nadhani kama tuliweza kutoa bilioni 100 kila mwezi kusaidia kupunguza bei ya mafuta, kama kodi hii tukiiweka na tutafute fedha nyingine kuhakikisha unapatikana urahisi wa kuwekeza vituo vya gesi, tukifanya hivyo tutapunguza matumizi ya dola katika kununua mafuta. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi ya dola yamesababisha dola ipande na kupanda kwa dola kumeathiri watu wengi sana. Sisi Wazanzibar tunapenda sana sikukuu, kule kwetu tunyime kila kitu usitunyime sikukuu; hivi leo tunavyozungumza nadhani ni Eid ya nne kule Zanzibar na baadhi ya wananchi wangu wameniambia wanataka kutoka wakasherehekee Eid. Kwa hiyo, sisi tunapenda sana sikukuu, lakini wananchi wamelalamikia ongezeko la bei ya kuwanunulia watoto nguo za sikukuu. Nguo iliyonunuliwa mfungo mosi, nguo ile ile katika mfungo tatu imepanda, tatizo ni dola tu imepanda. Pamoja na kupanda kwa gharama za usafirishaji baharini, lakini dola imepanda. Tunafanya nini kuhakikisha mafuta haiwi sababu ya kutumia dola zetu na tuzitumie katika mambo mengine? (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, mimi ninashauri kama tutakubaliana humu ni lazima hiyo tozo ama hiyo kodi iwepo, isiende katika mfuko wa matumizi ya kikawaida, iwe ni fedha maalumu katika kusaidia upatikanaji wa vituo vya gesi na urahisi kwa wawekezaji, ili wananchi watumie gesi katika magari yao. Miongoni mwa mapato yasiyo ya kodi yanatokana na Shirika letu la Ndege la ATCL.

Mheshimiwa Naibu Spika, naomba niipongeze Serikali yetu ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, chini ya Mheshimiwa Dkt. Mama Samia, kwa kuhakikisha ndege zinaendelea kuwepo, ndege zinaendelea kupatikana na zimekuwa msaada, lakini ndege zinafanya biashara. Kumpata mteja kwa mara ya kwanza katika biashara ni jambo linalowezekana. Pamoja na usimamizi mzuri sana, kazi ngumu sana katika biashara ni kumfanya mteja arejee huduma yako. Sasa wahudumu wa kike na wakiume wa ndani ya ndege nadhani wanavutia, mambo ni mazuri, lakini kwa upande wa ATCL angalieni wahudumu wenu wanaokutana na abiria iwe wakati wa ku-check au iwe wakati wa kununua tiketi. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, wakati wa kununua tiketi hakuna matatizo sana, pana matatizo katika nyakati za ku-check. Abiria ndiyo bosi wa ATCL sio Mkurugenzi wa ATCL, sasahivi bado watu wanakimbilia huduma za ATCL kwa sababu, hakuna mbadala, siku watakayopata mbadala wataacha kutumia ATCL; baadhi ya wahudumu wenu ndio wanaosababisha. Sasa waangalieni wahudumu wenu katika zile counter za ku-check, wana-treat vipi wateja? Wanasaidia vipi wateja? Wanawapa wateja mbadala upi wa huduma pale wanapokuwa wamechelewa kwa sababu, hii ni biashara na tunategemea fedha, ili bajeti hii tunayotaka kuipitisha sehemu ya fedha hizo tunazitegemea katika Shirika la Ndege? (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, naomba nipongeze Mamlaka ya Mapato Tanzania, TRA, kwa namna ambavyo wamekuwa wanajitahidi kuendeleza mahusiano. Siku moja nilikwenda Mamlaka ya Mapato, TRA, Temeke na sikupenda kujitambulisha kama Mbunge nikasema ngoja nipate huduma za kawaida na wananchi wenzangu. Mbele ya Bunge hili naomba nimpongeze sana Meneja wa TRA wa Mkoa wa Kodi wa Temeke, sikumbuki sana jina lake, lakini anaitwa Masau Malima. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, nilivyofika nilikuta watu wengi katika foleni. Miongoni mwa watu waliokwenda kuomba msaada ni mtu ambaye alikuwa anatakiwa kulipa kodi ya shilingi 18,000; amekwenda anaomba msaada wa Meneja wa Mkoa na alitenga muda akamsikiliza mwananchi yule. Mwananchi aliondoka amefurahi na ninaamini Taifa letu limepata kodi yake. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, kwa hiyo, naomba niipongeze TRA kwa kuendelea kujenga mahusiano na walipakodi. Waendelee kufanya hivyo na hapa nimemtaja huyu maalumu, awe mfano na chachu kwa wengine, ili tuendelee kulijenga taifa letu. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, baada ya kusema hayo nashukuru sana. Naomba kuunga mkono hoja. (Makofi)