Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Nishati kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. FRANCIS K. NDULANE: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante mtani wangu kwa kunipa nafasi ya kujadili bajeti ya Wizara yetu ya Nishati jioni ya leo. Kwanza nitangulie kwa kutoa taarifa za kusikitisha, ambazo zilitokea juzi katika Jimbo letu la Kilwa Kaskazini, katika Mji Mdogo wa Somanga ambapo tulipoteza wananchi wetu (wapigakura wetu) 13 katika ajali mbaya iliyotokea katika Mji Mdogo wa Somanga. Mwenyezi Mungu aziweke roho za marehemu mahali pema peponi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, pia taarifa ya pili ningependa kuikumbusha Serikali. Wilaya yetu ya Kilwa imekuwa ikikumbwa na mafuriko kwa zaidi ya mwezi mmoja sasa na hivyo kupelekea athari mbaya za vifo, nyumba zaidi ya 200 kuanguka, mashamba kusombwa na maji, lakini pia hifadhi za chakula kusombwa na maji. Tunaiomba Serikali iiangalie Wilaya yetu ya Kilwa kwa jicho la huruma.

Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nianze kuchangia kwa kumpongeza Rais wetu wa Jamhuri wa Muungano wa Tanzania, kwa kazi nzuri anayoendelea kuifanya ya kuwekeza fedha nyingi akiwa na dhamira njema ya kuhakikisha kwamba anatatua tatizo la nishati katika nchi yetu ya Tanzania. Pia nimpongeze Mheshimiwa Naibu Waziri Mkuu na Waziri wa Nishati, Mheshimiwa Dkt. Mashaka Biteko kwa kazi nzuri anayoendelea kuifanya. Kwa muda mfupi tangu ameingia madarakani kwa nafasi hii kwa kweli amefanya kazi kubwa inayostahili pongezi kwa kushirikiana na msaidizi wake, Naibu Waziri dada yangu Judith Kapinga. Nawapongeza sana, pamoja na watumishi wote wa Wizara ya Nishati na taasisi zote zilizo chini ya Wizara yao. Hongera sana. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nianze pia kuzungumzia Bwawa la Mwalimu Nyerere. Kazi imefanyika kwa ufanisi mkubwa. Sasa hivi tuko katika hatua za mwisho za utekelezaji wa mradi ule ambao utatugharimu jumla ya shilingi trilioni 6.5 ambapo sasa umefikia asilimia 97.43. Ni hatua kubwa imepigwa. Kwa hiyo niiombe Serikali iendelee kuusimamia vizuri mradi ule. Pia ili kuepuka ulipaji wa riba naomba mkandarasi aendelee kulipwa kwa wakati ili tupate matokeo mazuri na tija ambayo itakuza uchumi na kuleta maendeleo katika nchi yetu ya Tanzania. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo la pili, napenda kuzungumzia mradi wa megawati 20 ambao umetekelezwa hivi karibuni na Kampuni ya kizalendo ya Power Associate Limited kule Mtwara. Kwa kweli mradi umekwenda kwa ufanisi mkubwa, umegharimu fedha kidogo jumla ya shilingi bilioni 3.6 na umekamilika kwa wakati. Hii inaonesha namna gani Wizara yake Mheshimiwa Naibu Waziri Mkuu haikufanya makosa kumpa mkandarasi mzalendo kazi hii. Niiombe Serikali iendelee kuwaamini wakandarasi wetu wazalendo, siyo tu kwa Wizara ya Nishati bali wizara zote pamoja na halmashauri zetu zote na taasisi zote za umma. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, pia kwa kuwa sasa umeme unapatikana kwa uhakika, baada ya kuwa tumekarabati ule mtambo wa uzalishaji wa umeme pale Somanga wa Megawati 2.5. Kazi iliyobaki ni kukarabati pia miundombinu na usambazaji wa umeme. Tunahitaji sana nguzo za zege, kwa sababu tumetoka kwenye kukatika umeme kwa zaidi ya mara 15 kwa siku. Jana naangalia ripoti ambazo huwa wanatutumia wataalam wetu wa TANESCO. Jana umeme umekatika mara nne Wilaya ya Kilwa. Mara moja walikuwa wanakata miti kwa hiyo wakalazimika kukata umeme, lakini shida mara tatu ulikatika kwa sababu ya miundombinu ambayo ni dhaifu. Kwa hiyo, naomba ile miundombinu iondolewe iwekwe ya zege ili umeme ufike kwa uhakika iwe mvua iwe jua, kukitokea hata ule moto kichaa, basi mambo yote yaweze kwenda vizuri. Nina hakika sasa kusini inakwenda kufunguka na uwekezaji utaongezeka, uchumi utakua pia hata wale wafanyabiashara wadogo wadogo ambao walikuwa wanategemea umeme, wataweza kutumia umeme na kuleta ufanisi katika shughuli zao za kibiashara.

Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba pia ule mradi unaotekelezwa kupeleka gridi ya Taifa kutokea Songea na Tunduru kupitia Masasi uweze kutekelezwa kwa haraka ili hii tija sasa iweze kuongezeka na tuwe na alternatives nyingi za kupata umeme wa uhakika katika Mikoa yetu ya Lindi na Mtwara. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwenye upande wa REA, napenda kuzungumzia kijiji changu kimoja, kinaitwa Kijiji cha Hanga. Tangu mwaka 2020, wakati vijiji vingine vilipokamilisha utekelezaji wa umeme wa REA II kile kijiji kimetelekezwa. Ningeiomba Wizara na Taasisi yake ya REA, iweze kukiangalia Kijiji cha Hanga. Wale wananchi wamekuwa wakilalamika tangu wakati wa kampeni, hadi uchaguzi unafanyika mpaka leo lakini kile kijiji hakijaweza kuunganishiwa umeme. Naomba REA na Wizara wakisimamie ili kipate umeme.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kuhusu CSR naomba Bomba la Gesi limepita kutokea Mtwara katika kata zangu tatu. Kata mbili hizi zimekuwa angalau zinaonja manufaa ya kupita kwa gesi katika yale maeneo, Kata ya Tingi na Somanga, lakini Kata ya Miteja kwa kweli haijawahi kunufaika na chochote. Pamoja na juhudi zinazoendelea za kupeleka umeme wa mitaani katika Mji Mdogo wa Somanga, niiombe Serikali basi iangalie Kata ya Miteja ili angalau tujengewe hata kituo cha afya, kwa sababu wananchi wa kata ile wamekuwa wakihangaika kwenda katika maeneo ya mbali kufuata huduma ya afya. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, linguine, naomba kuzungumzia LNG. Mpaka sasa Mheshimiwa Naibu Waziri Mkuu na Waziri wa Nishati, ufahamu haujatolewa wa kutosha kuhusiana na utekelezaji wa miradi ya LNG katika Mikoa ya Lindi na Mtwara. Ningeomba ufahamu wa kutosha utolewe ili watu wa Mikoa yetu hii ya Lindi na Mtwara wajue kinagaubaga, kwamba watanufaika na nini na ule mradi. Pia hata sisi Wabunge katika maeneo mengi tumekuwa hatujui sana haya mambo. Kwa hiyo hata viongozi tunastahili pia kupewa elimu ya kutosha kuhusu utekelezaji wa miradi hii. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, baada ya kusema hayo, naunga mkono hoja, ahsante sana. (Makofi)