Taarifa ya Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2023 na Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025.

MHE. CHRISTOPHER O. OLE-SENDEKA: Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza nianze kwa kumshukuru Mwenyezi Mungu kwa nafasi hii. Vilevile nikushukuru pia wewe mwenyewe binafsi kwa kuniona na kunipa nafasi ya kuchangia mpango wa maendeleo pamoja na bajeti ya nchi yetu.

Mheshimiwa Naibu Spika, nichukue nafasi hii pia kukushukuru na kukupongeza kwa kuendelea kuliwakilisha Jimbo lako la Ilala vizuri, kwa sababu unakumbuka mpaka jana ndipo suluhu ya wafanyabiashara wa Kariakoo ilipopatikana. Mchango wako ulikuwa mkubwa sana wa kuifanya Serikali kuelewa tatizo lililokuwa linawakabili wafanyabiashara wa Kariakoo; ninakupongeza sana kwa jambo hili.

Mheshimiwa Naibu Spika, nitakuwa mchoyo wa fadhila kama sitatumia nafasi hii kumshukuru sana Dkt. Tulia Ackson kwa kazi nzuri aliyoifanya ya kuliongoza na kuliwakilisha Bunge hili, pamoja na Spika wa Bunge la Afrika Mashariki wakati wa msiba wa ndugu yetu Dkt. Mulozi Sedoyeka ambao ulitokea katika Mkoa wetu wa Manyara. Dkt. Tulia Ackson aliongoza Wabunge wengi sana kuja kutushika mkono. Ukiacha hilo aliweza kuja na chifu wa kabila lao kutoka Mbeya na kutuletea rambirambi ya kumshika mkono mume wa marehemu, Mheshimiwa Profesa Eliamani Sedoyeka. Kitendo hiki kwa kweli kilitufariji watu wa Manyara; na ninapenda kuchukua nafasi hii kwa niaba ya Wabunge wa Mkoa wa Manyara kumshukuru sana.

Mheshimiwa Naibu Spika, nataka tu niwaombe wananchi wa Mbeya waendelee kumsaidia sana na kumuunga mkono Mheshimiwa Spika ambaye ni lulu ya nchi yetu kwa nafasi yake kama Spika lakini ni zawadi waliyoitoa kwa dunia kama Rais wa Mabunge ya Dunia. Hakika Mbeya imetutendea haki.

Mheshimiwa Naibu Spika, leo nataka nijielekeze kuchangia baadhi ya mambo madogo sana na machache ya jimbo langu ambayo yanatokana na masuala ya uharibifu wa miundombinu.

Mheshimiwa Naibu Spika, lakini kabla sijafanya hivyo nataka nitumie nafasi hii kuwapongeza Mheshimiwa Dkt. Profesa Kitila Mkumbo na Mheshimiwa Dkt. Mwigulu pamoja na Naibu Mawaziri wao wawili pamoja na watendaji wa Wizara hizo kwa kazi nzuri waliyoifanya ya kutuandalia taarifa hii ambayo ni nzuri sana.

Mheshimiwa Naibu Spika, wote tumeathirika kutokana na janga la EL-Nino ambapo miundombinu ya barabara zetu imeharibika. Hata hivyo, niseme bayana kabisa kwamba Jimbo letu la Simanjiro limeathirika kwa kiasi kikubwa.

Mheshimiwa Naibu Spika, tunazo kata nyingi ambazo kwa sasa barabara zake hazipitiki. Pamoja na jitihada za Rais Dkt. Samia Suluhu Hassan kutuwezesha kujenga tuta la Msitu wa Tembo na miundombinu katika Kata za Msitu wa Tembo, Kata ya Ngorika, Loiborsoit, Ruvu Remit pamoja na Darala la Gunge, ukanda wote huo umeathirika kwa kiwango kikubwa.

Mheshimiwa Naibu Spika, wenzetu wa bonde la maji linalohudumia maeneo ya Kata ya Shambalai, Endiamutu, Mererani na Kata ya Naisinyai ni vizuri wakashirikiana na Serikali pamoja na TAMISEMI na Wizara zinazohusika na wadau wanaohusika kuhakikisha kwamba maji yanarudi kwenye mkondo wake, kwa sababu maji yameacha mkondo wake na kuleta athari kubwa kwenye mazao ya wakulima pamoja na athari kubwa ya kuharibu miundombinu katika ukanda huo.

Mheshimiwa Naibu Spika, katika ilani ya uchaguzi tunazo barabara kubwa tatu ambazo ilani ya uchaguzi ilitoa ahadi kwamba ingeweza kutekeleza. Hii ni Barabara ya kutoka Arusha – Losinyai – Komolo – Terrat – Naberera – Namalulu – Orkesumet kulekea Ndido kwenda Kiteto kuja hadi Kongwa. Hii ni barabara ndefu ambayo ilipangiwa fedha kupitia EPC + Finance. Ni rai yangu kwa Mheshimiwa Waziri wa Fedha na wahusika wote wahakikishe hiyo fedha inapatikana ili hiyo barabara ya EPC + Finance iweze kujengwa.

Mheshimiwa Naibu Spika, ilani ya uchaguzi pia iliahidi kujenga barabara inayotoka Mererani – Landanai – Langai kuja Orkesumet na barabara inayotoka Babati kupitia Galapo kuja kuingia Kimotorok – Roiborsiret – Narakawo kuja Sukuro na kuelekea makao makuu ya Wilaya ya Simajiro na branch inayokwenda mpaka Kiteto.

Mheshimiwa Naibu Spika, mpaka sasa hakuna barabara kati ya hizi ambayo imepata fedha ya kujengwa. Rai yangu kwa Wizara ya Fedha na kwa Waziri Mkuu wa nchi yetu, ni vizuri barabara hizi zinapogawanywa, na hasa barabara za lami kila eneo lionje na kupata kilometa chache. Kama bado mnao urasimu mkubwa kwenye barabara hii ya EPC + Finance au hamjakamilisha uwezo wa kuwezesha barabara hii kuanza, ni ushauri wangu kwa Serikali yangu sikivu ya CCM, anzeni hata barabara moja kwa kutupatia kilometa hata 20 kwa mwaka inayoweza kutusaidia ili kuhakikisha kwamba wananchi wa Jimbo la Simanjiro na majimbo ya wafugaji nao wanapata barabara nzuri ambazo wanazihitaji katika kusafirisha mazao yao.

Mheshimiwa Naibu Spika, nitumie nafasi hii kuishauri Serikali yangu sikivu ya CCM kuangalia suala zima la kuwezesha ujenzi wa shule za bweni katika maeneo ambayo jiografia inaweka mazingira magumu zaidi. Shule zetu za Kata tumejenga kwa nguvu za wananchi; hata hivyo ni dhahiri kwamba umbali kutoka kijiji kimoja kwenda kijiji kingine ni mkubwa zaidi. Kwa hiyo, nilitaka kuiomba Serikali ione uwezekano wa kuwa na affirmative plan, affirmative action katika maeneo ambayo ni magumu ili Serikali iweze kutenga fedha za ujenzi wa mabweni kwa sababu wananchi wamejenga zile hostel na hivyo Serikali iunge mkono jitihada za wananchi katika maeneo hayo.

Mheshimiwa Naibu Spika, nichukue nafasi hii pia kuendelea kuikumbusha Serikali yetu sikivu ya CCM, leo sina haja ya kugusia masuala ya mapori, tumekwishakuzungumza na Waziri na tuliomba Serikali itoe kauli katika suala linalohusiana na mapori tengefu, na kwa hiyo leo sina sababu ya kugusia hilo.

Mheshimiwa Naibu Spika, nataka nizungumzie suala ambalo Mheshimiwa Rais amelizungumzia juzi alipokuwa anazungumza na baadhi ya watumishi aliowateua katika ile Tume ya Haki Jinai, kuhusiana na malengo ya Serikali yetu au misingi tunayoitaka katika nchi yetu; kwamba ni kuongoza katika misingi ya uhuru, haki, usawa na kuthamini misingi ya utu. Nitumie nafasi hii kumwomba Waziri Mkuu wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kuingilia kati suala la Ngorongoro. Tulikwishakubaliana kuwa wananchi wa Ngorongoro waliopo tayari kuhama waweze kuhama kwa hiari yao kama ambavyo Serikali ilitoa kauli; na tunaunga mkono jitihada za wale waliohama kwa hiari yao. Hili ni vizuri likaeleweka bayana.

Mheshimiwa Naibu Spika, lakini nataka niseme wazi. Ni vizuri Serikali ikaondoa vikwazo vinavyokwaza maisha ya wananchi wa Ngorongoro. Pale ambapo unayo shule kama ya Ngorongoro Girls iliyopo katika Kata ya Lailole ambayo miundombinu yake ya maji inahitaji pump ya ku-pump maji kutoka mtoni kuleta pale shuleni na fedha zipo, ziko pia fedha za kujenga bweni katika Shule hiyo ya Ngorongoro Girls lakini mpaka leo fedha hizo hazijatolewa.

Mheshimiwa Naibu Spika, baadhi ya shule zimebomoka vyoo, kuta za madarasa na hakuna fedha zinazopelekwa kwenye maeneo hayo. Ni dhahiri kwamba vitendo hivi vinakwenda kinyume na misingi tuliyojiwekea kama Taifa (Misingi ya haki, utu na kuthamini kwa kweli heshima na utu wa watu wanaoishi katika maeneo hayo).

Mheshimiwa Naibu Spika, ni rai yangu kuishauri Serikali ya CCM ikiongozwa na mtendaji anayeongoza kwa niaba ya Rais, Waziri Mkuu wasaidie kuwezesha miundombinu hiyo ili kuondoa fedheha na aibu ya kuonekana kwamba Serikali ya CCM inawawekea vikwazo vya kimaisha wananchi wake kwa kushinikiza watu kuondoka Ngorongoro. Itaharibu zoezi zima la watu kuondoka kwa hiari. Ni vizuri watu waondoke kwa hiari, wasiwekewe vikwazo.

Mheshimiwa Naibu Spika, kama kuna vyoo vimebomoka vijengwe, kama kuna madarasa yaliyobomoka yajengwe, pump ya maji msilazimishe watoto wa kike wa Ngorongoro Girls waende kilometa nzima kwenda kuchota maji kwenye mto ambao wanyama nao pia wanakwenda pale na hivyo kuhatarisha maisha yao.

Mheshimiwa Naibu Spika…

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

NAIBU SPIKA: Ahsante Mheshimiwa Olesendeka.

MHE. CHRISTOPHER O. OLE-SENDEKA: Mheshimiwa Naibu Spika, kama muda umekwisha naunga mkono bajeti na mpango wa maendeleo, ahsante.