Taarifa ya Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2023 na Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. INNOCENT S. BILAKWATE: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante kwa kunipa nafasi na mimi niweze kuchangia. Awali ya yote nimshukuru Mwenyezi Mungu ambaye amenijalia kuendelea kuwepo katika Bunge hili kuwatumikia Wananchi wangu wa Jimbo la Kyerwa. (Makofi)
Mheshimiwa Mwenyekiti, nichukue nafasi hii kipekee kumpongeza sana Mheshimiwa Rais kwa kazi kubwa na nzuri anayoifanya kwa Watanzania. Tumeshuhudia miradi mingi mikubwa sana lakini pamoja na kumpongeza Mheshimiwa Rais, hatuwezi kuacha kumpongeza Waziri wa Fedha pamoja na Wasaidizi wako mnafanya kazi nzuri na ndiyo maana tunaona miradi inakwenda vizuri kila kona na imegusa kila sekta mambo yanakwenda vizuri lakini pamoja na kukupongeza wewe pia ninampongeza Waziri wetu wa Mipango kwa mipango mizuri ambayo ameileta ninaamini Tanzania tunaendelea kusonga mbele. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, nizungumzie sana suala la kulipa kodi hasa kudai na kutoa risiti. Mheshimiwa Waziri uliongelea hili jambo kwa ukali sana na kwa uchungu kuonesha namna unavyoipenda nchi yako na uzalendo kwa Taifa lako. Kwa kweli ni jambo ambalo linasikitisha Watanzania walio wengi hatuna tabia ya kulipa kodi au kudai risiti. Hili jambo mimi nilikuwa nasema ni kukosa uzalendo, kwa sababu hii nchi ni ya kwetu sisi wenyewe na ninaamini tutaijenga sisi wenyewe kwa kulipa kodi na tunapokwenda kununua na kuuza tukatoa na kudai risiti. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi nilikuwa najiuliza tuanze sisi wenyewe Waheshimiwa Wabunge hivi sisi kweli ni wazalendo katika jambo hili? Tunalipa kodi? Tunadai risiti na kutoa risiti pale tunapouza na kununua? Mimi niwape mfano, tena wa hapa hapa ndani ya Bunge, ni mara ngapi mmenda pale canteen umenunua chakula, umedai risiti? Unapewa chakula unaondoka, hiyo ni kukosa uzalendo lazima tuambizane ukweli. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sisi Wabunge tuwe namba moja tunapoenda kufanya mikutano tuwahimize Watanzania, kwa nini tunahitaji walipe kodi? Kwa nini tunahitaji wadai risiti? Hii ndiyo itakayosaidia miradi. Unakwenda kule unanunua kitu hujadai risiti au wewe unapofanya biashara hujatoa risiti. Unakuja hapa Bungeni unaomba mradi wa maji, unaomba mradi wa barabara hiyo ni kukosa uzalendo. Kile unachokifanya nje ndicho uje kukidai hapa. Kwa hiyo, mimi ninawaomba sana Waheshimiwa Wabunge sisi tuna nafasi kubwa, tuna maeneo mengi ya kusemea. Hebu tutoke tushirikiane na Serikali twende kuwahimiza wananchi juu ya jambo hili. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi ninaamini kila Mtanzania akisimama vizuri katika jambo hili tukalipa kodi, tukatoa risiti na kudai risiti tutapata mapato mengi na ni sehemu ndogo sana ambako hatufanyi hili. Ninajua Wabunge wengi mnaweza msifurahie lakini sisi lazima tuwe mfano. Lazima tuwe mfano ili tumsaidie Mheshimiwa Waziri na tumsaidia Mheshimiwa Rais. Tunahitaji fedha nyingi kwa ajili ya miradi yetu. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, niombe sana hili jambo Serikali ilichukue, tuanze kuwafundisha watoto wetu juu ya uzalendo, juu ya kulipa kodi, juu ya kutoa na kudai risiti. Hili jambo likianzia toka huko chini ninaamini mambo yatakwenda vizuri. Kwa hiyo, niombe sana hili tulisimamie. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo lingine ambalo nataka nilisemee, Serikali na nyinyi kuna sehemu ambapo hamfanyi vizuri. Wakati mwingine unaenda kwenye duka wanakuambia hapa tuna miezi miwili mashine ya EFD imeharibika. Jukumu lenu Serikali lipo wapi? Lazima turudi pande zote. Mimi nilikuwa najaribu kuangalia sisi tunahitaji Watanzania wakalipe kodi, hivi Serikali ikinunua hizi mashine ya EFD mkawapa wafanyabiashara wote, mimi ninaamini litaondoa huu usumbufu wa kutokuwa na mashine. Sehemu nyingine unakuta mashine imeharibika lakini haijategenezwa wanakuambia tumetoa taarifa Serikalini hakuna kinachoendelea. Kwa hiyo, nikuombe sana Mheshimiwa Waziri hili nalo uliangalie, wanunulieni na kuwapa mashine wafanyabiashara ili sasa liwe jukumu la sisi kufuatilia. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kitu kingine ambacho nataka nikisemee, kuna hili suala la kukadiria hawa wafanyabiashara, lipa shilingi milioni 20, lipa kiasi fulani. Hili Mheshimiwa Waziri linatengeneza mazingira ya rushwa, kwa nini mfanyabiashara anapofanya biashara msiangalie biashara yake akalipa kwa mujibu wa Sheria? (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, wanaanzia labda mfano shilingi milioni 80 lakini wanashuka wanashuka mwisho wa siku, hiyo shilingi milioni 80 hupati. Unapata shilingi milioni 10 halafu nyingine inaingia kwenye mfuko wa huyo mtu ambaye wanaenda ku-negotiate. Kwa hiyo, naiomba sana Serikali hili nalo mliangalie. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo lingine Mheshimiwa Waziri umeongelea suala la kilimo kuendelea kuwekeza nguvu. Ni kweli kilimo ni uti wa mgongo mimi niombe sana Serikali mmeanza kuonesha kazi nzuri ya kuweka nguvu kubwa kwenye kilimo na mimi niwapongeze katika hili. Mmeweka nguvu kwa upande wa mazao yetu haya kimkakati tumeona mazao haya yameanza kupanda bei. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi nitoe mfano, mwaka 2022 nilikataa kuunga mkono hapa bajeti, nikitaka kahawa iuzwe kwenye mnada. Baada ya Serikali kulipokea kahawa imeuzwa kwenye mnada Waheshimiwa Wabunge imetoka shilingi 800 mpaka 1,100 sasa hivi tunaongelea shilingi 5,000 na kitu. Huu ni ushindi mkubwa na tunampongeza sana Mheshimiwa Rais na Mheshimiwa Waziri Bashe kwa kazi nzuri ambayo wameifanya. (Makofi)

(Hapa kengele ililia kuashiria kwisha kwa muda wa Mzungumzaji)

MWENYEKITI: Ahsante.

MHE. INNOCENT S. BILAKWATE: … na hili lisiishie hapa. Mimi naamini haya mazao yetu ya kimkakati tuki…

MWENYEKITI: Ahsante Mheshimiwa. Muda wako umeisha tafadhali.

MHE. INNOCENT S. BILAKWATE: Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante, naunga mkono hoja. (Makofi)