Taarifa ya Hali ya Uchumi wa Taifa kwa Mwaka 2023 na Mpango wa Maendeleo wa Taifa kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025 na Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Serikali kwa Mwaka wa Fedha 2024/2025

MHE. MICHAEL C. MWAKAMO: Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza nakushukuru kwa kunipatia nafasi lakini kabla sijaendelea kwa kweli nampongeza sana mchangiaji mwenzangu aliyemaliza kuchangia sasa. Kiwanda ambacho ameendelea kukizungumza kikitoa hiyo malighafi muhimu katika Taifa hili kinapatikana katika Wilaya ya Kibaha ambapo lilipo Jimbo la Kibaha Vijijini. Nakupongeza sana. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, eneo la pili, nitumie nafasi hii kumpongeza sana Mheshimiwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kwa namna ambavyo anaendelea kutekeleza majukumu ya kulitoa Taifa liliko na kulipeleka maeneo mengine. Hii ni sambamba na wasaidizi wake Mheshimiwa Waziri wa Fedha na Mheshimiwa Waziri wa Mipango kwa namna ambavyo wameleta hotuba zinazoweza kutusaidia kuchangia na kutaka kuwapa mawazo ni namna gani tunaweza tukaongeza uchumi wa Taifa hili kwenye kuendelea kuyatatua matatizo ambayo Mheshimiwa Rais anapambana nayo. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi mchango wangu leo utajielekeza sana sana kwenye kushauri Wizara hizo na hasa hasa Mheshimiwa Waziri wa Fedha na Serikali kwa ujumla ni kwa namna gani ambavyo Watanzania wana matumaini na namna Mheshimiwa Rais anavyofanya shughuli zake. Pia, Watanzania wanafahamu na Bunge tunafahamu, ili tuweze kufikisha malengo ya mipango tunayoipanga ni lazima tuwe na mikakati ya kuongeza uchumi wa Taifa hili kwa maana ya mfuko wa Taifa kupata pesa za kutosha na kutengeneza matumizi bora ya fedha hizo ili ziweze kutimiza malengo ya Watanzania. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa mimi leo nitajielekeza kwenye kuishauri Serikali kwamba, tunafahamu chanzo kikubwa cha makusanyo ya pesa ya Serikali ni kodi. Huwezi kupata kodi ya kutosha kwa Watanzania kama mzunguko wa matumizi ya Watanzania ni mdogo. Pia huwezi kupata pesa ya kutosha na kuingiza katika uchumi wa Taifa hili kama uzalishaji au miundombinu ya uzalishaji itakuwa ni michache. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa mimi nitatoa mfano mmoja na nitaomba Serikali ielekeze nguvu kwenye uwekezaji wa hivyo na kuwasaidia wawekezaji hao kukuza uchumi wa Taifa letu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, tunafahamu kutokana na uhamasishaji Mheshimiwa Rais anaofanya na kufanya ziara mbalimbali, wawekezaji wengi wameendelea kuliamini Taifa letu kama sehemu nzuri ya uwekezaji. Wanakuja Tanzania kutafuta maeneo ya uwekezaji na hakika maeneo ya uwekezaji kwa maana ya ardhi tunayo ya kutosha. Kwa sababu tunao wawekezaji wanaokuja wanakwenda kwenye maeneo ambayo yametengwa mfano mzuri ni kwenye maeneo ya viwanda.

Mheshimiwa Mwenyekiti, sote tunafahamu tunalo kongani la viwanda pale Kibaha - Kwala. Pia tunayo kongani moja ya viwanda nyingine iko pale pale Kwala ambayo inaitwa Modern Industrial Park. Watu hawa wamewekeza mabilioni ya fedha pale; kwa mfano, hawa Modern Industrial Park wamewekeza shilingi trilioni 3.5 na wameshapima viwanja katika eneo lile. Wawekezaji wanakuja wanakutana na changamoto mbalimbali za kushindwa kufanya uwekezaji kwenye eneo lile.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa hiyo, mimi naiomba Serikali iende ikaungane na wawekezaji hawa walioko kwenye maeneo mbalimbali nchini wakiwemo hawa ninaowataja ili waweze kuwasilikiza na kuwatatulia changamoto zao ili watakapofanikiwa kuwaingiza wawekezaji wengi na kujenga viwanda maana yake Taifa hili litakwenda kupata pesa za kutosha. Zinavyopatikana fedha za kutosha ndiyo tutakavyokuza Pato la Taifa, tunakuza pato la mtu mmoja mmoja lakini pia tunafanya Watanzania wawe na mzunguko mkubwa wa umiliki wa fedha. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, sasa kwa mfano kwenye maeneo haya yote ya uwekezaji ninayoyazungumza likiwemo hili kongani la viwanda; wana shida kubwa sana ya upatikanaji wa maji. Wawekezaji wanakwenda kwenye yale maeneo lakini kuna shida ya maji. Nashukuru tu siku mbili zilizopita hapa Mheshimiwa Waziri tulipokuwa tunawasiliana na Wizara ya Maji amepanga kwenda kutembelea maeneo yale ya viwanda na ninamuombea kwa Mungu arudi salama kwenye mizunguko yake ya kitaifa ili tuambatane kwenda kuwasiliza watu wale na kutatua changamoto ile. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, vilevile wawekezaji hawa wana shida kubwa sana ya uingizaji wa vifaa vya ujenzi. Wanakutana na gharama kubwa sana ya kodi. Naiomba Serikali hasa Mheshimiwa Waziri ambaye nina hakika kabisa anaamini wawekezaji wakiwa wengi ndiyo uchumi wa Taifa unaongezeka; akawasikilize aone namna atakavyowapatia misamaha ya kodi ya baadhi ya vitu. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, wana shida sana ya kupeleka pale vifaa vya ujenzi lakini vina kodi kubwa. Pia wana mambo mengine ambayo wameyaandaa kuyafanya kwenye maeneo yale kama ununuzi wa magari ya zimamoto kwa ajili ya kuweka usalama wa wawekezaji wanaokwenda pale lakini wanapata changamoto ya kodi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, mimi naomba sana Wizara na hasa Serikali ikawasikilize. Wawe wanawatembelea sana wawekezaji wetu hawa wawasikilize kwa ukaribu ili waweze kuwaondolea changamoto ambazo zitaendelea kutuongezea, kwa sababu hawa wawekezaji wanapokuwa wengi kwenye nchi yetu maana yake tunaongeza idadi kubwa ya wafanyakazi na hakuna kodi inayopatikana kirahisi katika nchi hii kama kodi zinazokatwa kwa wafanyakazi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa hiyo, ninaomba wawasikilize wawekezaji, wawarahisishie kuwekeza katika nchi hii ili waweze kupata wafanyakazi wengi ambao watalipa kodi kwenye nchi hii. Watakavyolipa kodi kwenye nchi hii maana yake Taifa linakwenda kuongeza uchumi wake. Kwa hiyo, nawaomba sana na ninaiomba Serikali ifanye hivyo kwa ajili ya kuwasikiliza wawekezaji. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo lingine, tunafahamu mamlaka nyingine ya ukusanyaji wa mapato ni hizi halmashauri zetu. Yapo mapato ambayo yanakusanywa na halmashauri zetu nayo ni sehemu ya pesa zinazoingia kwenye Taifa hili. Naomba sana, tuna tatizo kubwa la pesa kwenye halmashauri kutumika zikiitwa pesa mbichi. Kwa hiyo, Serikali itafute mfumo mzuri utakaosababisha ukusanyaji wa pesa za halmashauri zisitumike kabla hazijaingia kwenye mifumo ya kimatumizi ili iweze kusaidia kutumia pesa hizi vizuri na kuikamilisha miradi na kuendelea kufanya shughuli zingine za kimaendeleo ambazo zinakwenda kusaidia kuondoa changamoto zinazowakabili Watanzania.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa hiyo, mimi nashauri na ninaiomba Serikali sasa isaidie kuondoa vikwazo ambavyo vinawafanya wawekezaji kuingia kwenye nchi hii vinavyoweza kuwarahisishia kutamani kuja kuwekeza ili wakifika kwenye yale maeneo ambayo yametengwa basi waweze kuwekeza kwa kadri ambavyo Mungu amewajalia. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, basi baada ya maneno haya, naomba kuunga mkono hoja. (Makofi)