NAIBU WAZIRI WA UJENZI NA UCHUKUZI (MHE. ENG. GEOFREY K. MSONGWE) Alijibu: -

Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Ujenzi na Uchukuzi napenda kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan Mbunge Viti Maalum kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, Serikali imeanza maandalizi ya ujenzi wa barabara ya Masasi hadi Liwale kupitia Nachingwea kwa kiwango cha lami ambapo kazi ya Upembuzi Yakinifu na Usanifu wa Kina wa sehemu ya Masasi – Nachingwea – Nanganga yenye urefu wa kilometa 90 ilikamilika mwaka 2014 na sehemu ya Liwale – Nachingwea yenye urefu wa kilometa 130 imekamilika mwezi Juni, 2021. Katika mwaka huu wa fedha 2021/2022, jumla ya shilingi milioni 1,500 yaani sawa na shilingi bilioni 1.5 zimetengwa kwa ajili ya kuanza ujenzi kwa kiwango cha lami sehemu ya Masasi – Nachingwea.

Mheshimiwa Spika, Serikali inaendelea kuifanyia matengenezo mbalimbali barabara hii ili kuhakikisha inaendelea kupitika majira yote ya mwaka. Katika mwaka huu wa fedha wa 2021/2022, jumla ya shilingi milioni 634 zimetengwa kwa ajili ya matengenezo mbalimbali.

NAIBU WAZIRI WA MALIASILI NA UTALII K.n.y. WAZIRI WA MIFUGO NA UVUVI alijibu: -

Mheshimiwa Naibu Spika, ahsante, kwa niaba ya Waziri wa Mifugo na Uvuvi naomba kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Naibu Spika, matumizi ya wavu wa ring net wakati wa usiku yanawezesha kuvua samaki wanaolengwa yaani dagaa pekee na kupunguza uwezekano wa kukamata samaki wasiolengwa yaani by-catch. Aidha, matumizi ya wavu wa ring net kwenye kina cha mita 50 wakati wa maji kupwa kwa upande wa baharini na katika umbali wa mita 1,000 kutoka ufukweni kwenye visiwa na rasi kwa upande wa Ziwa Tanganyika yanawezesha kuwa na uvuvi endelevu kwa kutovua samaki wachanga na kutosababisha uharibifu wa maeneo ya mazalia, makulia na malisho ya samaki.

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imeendelea kutoa elimu kwa wavuvi pamoja na wadau wa uvuvi kudhibiti matumizi ya zana haramu katika shughuli za uvuvi ikiwemo matumizi ya ring net kwenye kina cha maji chini ya mita 50 na wakati wa mchana ili kuwa na uvuvi endelevu. Hivyo, kupitia Bunge lako tukufu; Serikali inatoa wito kwa jamii za wavuvi kuendelea kuzingatia sheria za nchi katika kulinda rasilimali za uvuvi kwa manufaa ya sasa na ya kizazi kijacho.

NAIBU WAZIRI WA FEDHA NA MIPANGO alijibu: -

Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Fedha na Mipango, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, kufuatia uteuzi wa Mwenyekiti wa Bodi ya Wakurugenzi ya Wataalamu wa Ununuzi na Ugavi uliofanywa na Mheshimiwa Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Wizara iliteua Wajumbe wa Bodi ambapo uteuzi wao ulianza Desemba 19, 2021. Ahsante.

NAIBU WAZIRI WA ARDHI, NYUMBA NA MAENDELEO YA MAKAZI alijibu: -

Mheshimiwa Spika, kwa Niaba ya Mheshimiwa Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, naomba kumjibu swali lake Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Mkoa wa Lindi Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, Serikali inatambua uwepo wa migogoro ya ardhi katika Wilaya zote zilizotajwa ikiwemo Liwale, Nachingwea na Kilwa, lakini pia ni pamoja na maeneo ya Lindi Vijijini. Migogoro hii inatokana na kuongezeka kwa mifugo katika maeneo hayo, changamoto ya tafsiri ya mipaka ya ardhi katika vijiji hivyo, usimamizi mbovu wa mipango ya matumizi ya ardhi. Kwa kutambua hilo, Serikali imeendelea kuandaa mipango ya matumizi ya ardhi ambayo kimsingi ndiyo suluhisho la migogoro ya mwingiliano baina ya watumiaji wa ardhi. Hadi sasa jumla ya vijiji 114 katika Wilaya ya Kilwa, Nachingwea na Liwale vimeandaliwa mipango ya matumizi ya ardhi.

Mheshimiwa Spika, katika mwaka wa fedha 2023/2204, Serikali imepanga kuandaa mipango ya matumizi ya ardhi katika vijiji 40 ikiwemo Liwale (17), Nachingwea (12) na Kilwa (11) katika Mkoani wa Lindi, ahsante.

NAIBU WAZIRI WA UCHUKUZI (MHE. ATUPELE F. MWAKIBETE) alijibu: -

Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Ujenzi na Uchukuzi ,napenda kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, Serikali imekamilisha kazi ya kufanya marejeo ya usanifu wa kina kwa ajili ya ukarabati na upanuzi wa Kiwanja cha Ndege cha Lindi kwa kiwango cha lami. Marejeo ya usanifu wa kina yalifanyika ili kuzingatia mahitaji ya sasa ya kiwanja, ikiwemo kuwezesha utekelezaji wa Mradi wa Gesi katika maeneo hayo. Kwa sasa, Serikali inakamilisha maandalizi ya makabrasha ya zabuni hiyo ili iweze kutangazwa.

Mheshimiwa Spika, kwa upande wa Kiwanja cha Ndege cha Nachingwea, Serikali imekuwa ikifanya matengenezo ya miundombinu ya kiwanja hicho ili kiendelee kutumika ambapo mwaka 2020 ilikamilisha ukarabati mkubwa wa barabara ya kuruka na kutua ndege kwa kiwango cha changarawe.

Mheshimiwa Spika, kutokana na umuhimu wa Kiwanja cha Ndege Nachingwea, Serikali inaendelea na utwaaji wa eneo la ziada ili kujenga kiwanja hicho kwa kiwango cha lami. Aidha, mnamo mwezi Machi, 2023 wataalam wa Wizara walifanya uhakiki wa daftari la fidia na kuwasilishwa kwa Mthamini Mkuu wa Serikali kwa idhini, ahsante.

NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA alijibu: -

Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante na kwa niaba ya Waziri wa Elimu, Sayansi na Teknolojia, naomba sasa kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Mwenyekiti, ni azma ya Serikali kujenga Chuo cha Ufundi Stadi katika kila Mkoa na Wilaya nchini. Katika mwaka wa fedha 2022/2023 Serikali imetenga kiasi cha shilingi bilioni 100 kwa ajili ya kuanza ujenzi wa vyuo vya VETA katika Wilaya 64 ambazo zilikuwa hazijajengewa vyuo hivyo. Tayari Serikali imeshakamilisha kuandaa michoro na upatikanaji wa maeneo kwa ajili ya ujenzi.

Mheshimiwa Mwenyekiti, Wilaya ya Liwale na Nachingwea ni miongoni mwa Wilaya 64 ambazo zipo kwenye mpango wa kujengewa Vyuo vya Ufundi Stadi kwa mwaka huu wa fedha. Tayari kiasi cha shilingi 228,942,380 kimeshatolewa kwa kila chuo kwa ajili ya kuanza ujenzi wa vyuo hivyo.

Mheshimiwa Mwenyekiti, ujenzi wa Chuo cha Ufundi Stadi cha Wilaya ya Ruangwa umeshakamilika kwa gharama ya shilingi bilioni 2.3 na mafunzo yameshaanza kutolewa. Aidha, kwa Wilaya ya Lindi tayari kipo chuo cha mkoa kinachoweza kutumiwa na wananchi wa Halmashauri ya Lindi Vijijini, nakushukuru.

NAIBU WAZIRI WA MIFUGO NA UVUVI alijibu: -

Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Mifugo na Uvuvi, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Spika, katika mwaka 2023/2024 Serikali imepanga kuendelea kupitia na kufanya marekebisho ya Sheria ya Uvuvi Na. 22 ya mwaka 2003 ili kukidhi mahitaji ya hali halisi ya sasa ya shughuli za uvuvi. Aidha, Serikali ina utaratibu wa kufanya maboresho ya kanuni mbalimbali za uvuvi mara kwa mara ili kuondoa kero na kuboresha mazingira ya biashara kwa wadau wa uvuvi. Kwa mfano, katika mwaka 2019 Serikali ilirekebisha kanuni kuruhusu leseni ya uvuvi iliyokatwa kwenye Wilaya moja kutumika katika Wilaya zote katika ziwa husika au ukanda wote wa bahari. Pia mwaka 2020 Serikali ilirejelea kanuni za uvuvi kuruhusu ongezeko la kina cha nyavu za makila katika Ziwa Victoria kutoka macho 26 mpaka macho 78 kwa uvuvi wa samaki aina ya sangara.

Mheshimiwa Spika, Wizara inaendelea na tathmini ya sheria, kanuni, na miongozo iliyopo katika sekta ya uvuvi ili kubaini sheria zisizo rafiki kwa wavuvi nchini na kuzifuta au kuzirekebisha. Aidha, Wizara yangu iko tayari kupokea maoni na ushauri wa wadau mbalimbali wakiwemo Waheshimiwa Wabunge juu ya sheria zetu zinazohitaji kufanyiwa maboresho, naomba kuwasilisha.

NAIBU WAZIRI WA NISHATI alijibu:-

Mheshimiwa Naibu Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri wa Nishati, napenda kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Naibu Spika, Mkoa wa Lindi unapata umeme kutoka katika vyanzo viwili ambavyo ni mitambo ya kufua umeme wa gesi iliyopo Mtwara na Lindi (Somanga).

Mheshimiwa Naibu Spika, katika kipindi kifupi (siku 90), Serikali imeandaa mkakati wa kuongeza upatikanaji wa umeme mikoa ya Lindi na Mtwara kwa kupeleka jenereta ya megawati 20, kufanya ukarabati wa miundombinu ya kusambaza umeme na kufunga vifaa vinne vya kuzima na kuwasha umeme (Autoclosers) kwenye njia mchepuko. Utekelezaji wa Mipango hii ulianza mwezi Mei, 2023.

Mheshimiwa Naibu Spika, mikakati mitatu ya muda mrefu ni kujenga njia yenye msongo wa kilovoti 220 Songea – Tunduma (mradi huu ulianza mwezi Machi, 2023 na utachukua miezi 18). Kujenga njia yenye msongo wa kilovoti 220 Tunduru – Masasi, Mkandarasi atakabidhiwa eneo la mradi mwezi Juni, 2023. Ujenzi wa njia yenye msongo wa kilovoti 220 Masasi - Mahumbika ambayo upembuzi utaanza mwaka wa fedha 2023/2024.

Mheshimiwa Naibu Spika, katika hatua nyingine kubwa, Serikali inaendelea na mazungumzo na Shirika la Maendeleo la Japan (JICA) juu ya ujenzi wa kituo kikubwa kitakachozalisha Megawati 300 Mkoani Mtwara.

Mheshimiwa Naibu Spika, miradi hii itakapokamilika, hali ya umeme katika mikoa ya Mtwara na Lindi itaimarika sana.

NAIBU WAZIRI WA MALIASILI NA UTALII alijibu:-

Mheshimiwa Spika, ahsante na kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri wa Maliasili na Utalii, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Spika, Serikali inakiri kuwepo na changamoto ya wanyama wakali na waharibifu wakiwemo tembo. Kwa sasa Serikali inaendelea kutekeleza mkakati wa kudhibiti wanyamapori wakali na waharibifu wa mwaka 2020 – 2024. Wizara inaendelea kufanya yafuatayo; kutoa elimu juu ya kujikinga na wanyamapori wakali na waharibifu; kujenga vituo vya askari wanyamapori ili kusogeza huduma karibu na wananchi; kuwafunga mikanda tembo na kuanzisha timu maalum (rapid response teams).

Mheshimiwa Spika, Serikali inaendelea kuwashirikisha wananchi kwa kutoa mafunzo kwa Askari wa Vijiji (VGS) ili kuongeza nguvu ya kudhibiti tembo katika maeneo ya wananchi. (Makofi)

NAIBU WAZIRI WA MAMBO YA NDANI YA NCHI K.n.y. WAZIRI WA ULINZI NA JESHI LA KUJENGA TAIFA alijibu:-

Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa, napenda kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, Kikosi cha Jeshi cha 843 JKT Nachingwea, kilichopo Mkoani Lindi kilianzishwa mwaka 1964. Kumbukumbu zinaonesha eneo husika lilikuwa ni moja ya mashamba ya karanga yaliyokuwa yanamilikiwa na Mzungu aliefahamika kwa majina ya John Molam. Shamba hilo baadae lilitaifishwa na Serikali na kutumika kwa matumizi ya Kijeshi kwa ajili ya kuimarisha Ulinzi katika mipaka ya Kusini mwa Tanzania.

Mheshimiwa Spika, mwaka 1964 wakati Jeshi wanakabidhiwa eneo hilo, upande wa mpaka wa Mashariki kikosi kilipakana na Kijiji cha Naipingo, baadaye eneo la Jeshi katika mpaka wa upande huo lilikatwa na kuanzishwa Kijiji cha Mkukwe ambacho kilisajiliwa Mwaka 1999. Kwa sasa kikosi kinapakana na Kijiji cha Mkukwe katika upande huo wa Mashariki. Upimaji mpya wa kurekebisha mipaka uliofanyika mwaka 2021 na Hatimiliki yake imetolewa 2023.

Mheshimiwa Spika, kwa mantiki hiyo hakuna upanuzi uliofanywa wa kuongeza eneo la kikosi, bali eneo la Jeshi ndilo lilipunguzwa na kuanzisha kijiji cha Mkukwe Mwaka 1999. Nashukuru.

NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, KAZI, AJIRA, VIJANA NA WENYE ULEMAVU (MHE. PASCHAL P. KATAMBI) alijibu:-

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, kwanza ninaanza kwa kumshukuru na kumpongeza aliyekuwa Mkurugenzi Mkuu wa PSSSF, Ndugu Hosea Kashimba (CPA) ambaye amemaliza muda wake. Pia, tunamkaribisha sana DG mpya Ndugu Abdul-Razaq Badru, ambaye ameteuliwa hivi karibuni. Tutampa ushirikaano kama Ofisi ya Waziri Mkuu na tunashukuru kwa ushirikiano mkubwa ambao ameendelea kuutoa akiwa katika Bodi ya Mikopo na sasa kuja kuongoza Mfuko huu. CPA Kashimba, tunamwombea Mwenyezi Mungu amjalie katika majukumu mapya atakayopangiwa. Sisi wote tupo kwa ajili ya kumsaidia Mheshimiwa Rais, tutaendelea kuwajibika na kuhakikisha tunatekeleza majukumu yetu kwa uaminifu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, napenda sasa kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Mwenyekiti, kupitia swali lake, napenda kulitaarifu Bunge lako Tukufu kuwa Mifuko ya Pensheni nchini imejiwekea utaratibu wa kuhakiki wastaafu wake kwenye mikoa, wilaya au mahali popote wanakoishi kwa kutumia Mifumo ya TEHAMA kila baada ya miezi 12. Katika kuongeza ufanisi, mwaka 2022 Mifuko ya Pensheni iliboresha mifumo ya uhakiki wa wastaafu kwa kutumia alama za vidole (Biometric Verification) ambao ndiyo unaotumika kwa kiais kikubwa kupitia programu ya PSSSF Kiganjani na Dirisha Maalum la Wanachama (Member Portal) lililoko katika tovuti ya Mfuko. Kwa utaratibu huu wastaafu wanahakikiwa mahali popote walipo bila kulazimika kwenda katika Mamlaka za Mikoa kama ilivyokuwa hapo awali.

Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na maboresho hayo, Mfuko wa PSSSF una mpango wa kuweka vifaa vya uhakiki vya kutumia alama za vidole katika Ofisi za Halmashauri ili kurahisisha zaidi zoezi la uhakiki kwa wastaafu ambao hawatakuwa na uwezo wa kutumia njia za kielekroniki.

Mheshimiwa Mwenyekiti, Serikali itaendelea kusimamia maboresho katika utoaji huduma kwa wastaafu ili kupunguzia changamoto za kusafiri umbali mrefu kufanya uhakiki na kuwapunguzia gharama zisizo za lazima wastaafu husika, ahsante.

NAIBU WAZIRI WA KILIMO alijibu:-

Mheshimiwa Spika, Serikali kupitia Tume ya Taifa ya Umwagiliaji inaendelea kubaini na kufanya ukarabati na ujenzi wa miundombinu mbalimbali ya umwagiliaji yakiwemo mabwawa na skimu za umwagiliaji nchini. Kipaumbele kimeelekezwa katika maeneo makubwa yanayohusisha wakulima wengi na kwa yale yanayohusisha wakulima wachache. Serikali imejikita zaidi kuendeleza kwa kuchimba visima ambapo kisima kimoja kinaweza kuhudumia ekari 40.

Mheshimiwa Spika, maeneo yaliyotajwa na Mheshimiwa Mbunge ni miongoni mwa maeneo yenye hekta chache ambapo Serikali kwa mwaka wa fedha 2023/2024 imepanga kuchimba visima katika Skimu ya Ntila. Aidha, kwa Mabwawa ya Naipingo, Nkumba, Chemchem, Farm Four na Eight, Tume ya Taifa ya Umwagiliaji itaendelea kuyabaini kwa kushirikiana na Ofisi ya Mbunge na Halmashauri ili nayo yafikiwe kadri bajeti itakavyoruhusu.

Mheshimiwa Spika, Bwawa la JKT Nachingwea ni miongoni mwa mabwawa yaliyopo chini ya Jeshi la Kujenga Taifa ambalo ndilo linaloratibu uendelezaji na usimamizi wake. Hivyo, nitawasiliana na Mheshimiwa Waziri wa Ulinzi na Jeshi la Kujenga Taifa ili kulikarabati bwawa hilo, chini ya uratibu wake.

NAIBU WAZIRI WA UCHUKUZI alijibu:-

Mheshimwa Naibu Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri wa Uchukuzi, napenda kujibu swali la Mheshimiwa Maimuna Ahmad Pathan, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inaendelea kushughulikia na kufuatilia kwa ukaribu suala la ulipaji wa fidia kwa wananchi wanaopisha upanuzi wa Kiwanja cha Ndege cha Nachingwea. Hatua ya awali ya kutambua wafidiwa na mali zao imekamilika na kuidhinishwa na Mthamini Mkuu wa Serikali. Aidha, maombi hayo yamewasilishwa Serikalini kwa ajili ya malipo. Pia Serikali itahakikisha kuwa wananchi wote wanaopisha maeneo yao kwa ajili ya ujenzi na upanuzi wa miradi mbalimbali wanalipwa fidia zao stahiki.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI alijibu:-

Mheshimiwa Spika, Mradi wa Ujenzi wa Barabara ya Masasi – Nachingwea – Liwale yenye urefu wa kilometa 175 ni miongoni mwa miradi iliyopangwa kutekelezwa kwa utaratibu wa EPC+F. Kutokana na mabadiliko ya uchumi duniani, eneo linalohusu fedha limekuwa na changamoto ya upatikanaji. Ili kuepuka kuchelewa zaidi kwa utekelezaji wa miradi hii, Serikali imeanza kuangalia utaratibu mbadala ili mikataba iliyopo ifanyiwe mapitio yatakayowezesha miradi hii kujengwa kwa utaratibu wa kawaida wa “design and build” na ujenzi wake ufanyike kwa awamu kulingana na upatikanaji wa fedha, ahsante.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI K.n.y. WAZIRI WA UCHUKUZI alijibu:-

Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imeendelea na jitihada mbalimbali katika kuhakikisha suala la ulipaji fidia kwa wananchi wanaopisha upanuzi wa Kiwanja cha Ndege cha Nachingwea linakamilika. Aidha, hatua ya awali ya kutambua wafidiwa na mali zao imekamilika uwandani na tayari maombi ya fedha hizo za fidia yamewasilishwa Wizara ya Fedha, kwa ajili ya ulipaji. Vilevile, Serikali itahakikisha kuwa, wananchi wote wanaopisha maeneo yao, kwa ajili ya upanuzi wa Kiwanja hicho wanalipwa fidia zao stahiki. Ahsante.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI alijibu: -

Mheshimiwa Spika, Serikali inaendelea kutafuta fedha kwa ajili ya kuwalipa wananchi wote ambao wamewekewa alama ya X kwenye barabara ya Masasi mpaka Liwale. Serikali itahakikisha inalipa fidia kwa mujibu wa sheria kabla ya ujenzi wa barabara hiyo kuanza, ahsante.