NAIBU WAZIRI, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (MHE. DKT. FESTO J. DUGANGE): Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kujibu maswali mawili ya nyongeza ya Mheshimiwa Chana, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Naibu Spika, kuhusiana na mikopo ya asilimia 10 kutolewa kwa kipindi husika, kama ambavyo jibu la msingi limesema, ni kweli kipindi husika cha makusanyo ndicho ambacho tumesisitiza kama Serikali kuhakikisha halmashauri zinatenga asilimia 10 kwa ajili ya mikopo kwa makundi hayo.

Mheshimiwa Naibu Spika, mikopo hiyo ni ile ambayo inahusisha wajasiriamali ambao fedha zile ambazo zinakopeshwa zinatakiwa kurejeshwa ili kutoa fursa kwa vikundi vingine kuweza kukopa fedha hizo. Kwa hiyo, napokea ushauri mzuri wa Mheshimiwa Dkt. Pindi Chana kwamba tutaendelea kusimamia, kuhakikisha kwamba mapato yanayokusanywa kwa kipindi husika, asilimia 10 inatengwa na kupelekwa kwenye vikundi hivyo ili kuwawezesha kuendesha shughuli zao za ujasiriamali kwa ufanisi mkubwa zaidi.

Mheshimiwa Naibu Spika, kuhusiana naMfuko huu kuwa Revolving Fund, kimsingi Mfuko huu ni Revolving Fund mpaka sasa, kwa sababu baada ya kukopeshwa, vikundi vinarejesha kiasi cha fedha kilichokopwa bila riba kwa ajili ya kuwawezesha wakopaji wengine waweze kunufaika na mfuko huo. Kwa hiyo, tutaendelea kuelimisha jamii yetu na vikundi vya wajasiriamali kuweza kurejesha mikopo hiyo ili na wengine wapate fursa hizi.

Mheshimiwa Naibu Spika, kuhusiana na mchango na ushauri wa kuwa na maofisa ambao wanapata mafunzo mbalimbali ya mifumo hii katika benki na maeneo mengine, tunauchukua ushauri huo.

NAIBU WAZIRI WA KILIMO: Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Pindi Chana, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Naibu Spika, kuna jitihada zinazofanywa na wenzetu hasa katika nchi zinazotuzunguka hasa nchi kama za SADC ku-sabotage wafanyabiashara wa Kitanzania kuuza mazao katika nchi zao wakati sisi kama nchi tunaruhusu kwa mujibu wa sheria na mikataba tuliyonayo. (Makofi)

Mheshimiwa Naibu Spika, tukio alilolitaja Mheshimiwa Mbunge ni tukio ambalo limetokea katika nchi moja iliyoko Kusini mwa Afrika. Tumeanza mazungumzo na wenzetu wa Foreign Affairs na mimi nataka niwahakikishie Wabunge, Tanzania imeshiriki katika ukombozi wa nchi nyingi katika Afrika, hatutaruhusu wafanyabiashara wetu kudhalilishwa kwa njia yoyote ile. Tutachukua hatua dhidi ya nchi hii na sisi tutazuia bidhaa zao pale ambapo itabidi kufanya namna hiyo. (Makofi)

NAIBU WAZIRI WA KILIMO: Mheshimiwa Spika, naomba kujibu swali la moja la Mheshimiwa Balozi Dkt. Pindi Chana, Mbunge, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Spika, kwanza nikiri kwamba wakulima ama wanunuzi bado wana mazao mengi ya nafaka na wakati huo huo yanakutana na msimu wa mavuno hivi karibuni, huu ni ukweli ambao hauwezi kufichika.

Hata hivyo, sasa hivi hatuwezi kutoa commitment kwamba NFRA waende wakanunue nafaka hizo lakni hatua za awali ambazo tunazichukua na naamini baada ya muda mfupi tutalitatua tatizo la biashara kati ya sisi na nchi ya Kenya ambayo imekuwa ikinunua mazao yetu ya mahindi kwa muda mrefu. Naamini kwamba soko hilo likifunguka litaongeza idadi ya mahindi yanayokwenda nje. Vilevile sasa hivi tuna mazungumzo na wenzetu wa WFP ambao nao wameonesha demand ya kununua mahindi zaidi ya tani kama laki moja na nusu.

Mheshimiwa Spika, lakini hatua nyingine ya msingi ambayo tunachukua kama Wizara ni kwamba tunaongea na wenzetu wa Wizara ya Fedha ili kuruhusu taasisi zetu NFRA na CPB kuruhusiwa kupata vibali ziweze kuchukua fedha katika taasisi za fedha na kununua mazao mengi ya wakulima kwa sababu uwezo wetu wa hifadhi sasa hivi umefika zaidi ya metric tons laki tano na kiwango tunachokihifadhi hakizidi laki moja na nusu.

Kwa hiyo, wakipewa kibali kutoka Wizara ya Fedha wataweza kukopa na kununua mahindi mengi pale ambapo tunakumbana na situation kama hii.

Mheshimiwa Spika, kwa hiyo, niwaeleze Waheshimiwa Wabunge na niwaombe Watanzania wenzangu na wakulima wa nchi hii tunafanyia kazi jambo hili la kuijengea uwezo NFRA na CPB. Wakati huohuo tunaruhusu wafanyabiashara wa Kitanzania, yeyote anayepata soko popote duniani aje Wizara ya Kilimo tutampa kibali bure aweze kwenda kuuza mazao yake bila kuzuiliwa popote. (Makofi)

Mheshimiwa Spika, nitumie nafasi hii kuziomba halmashauri zisizuie mahindi, mpunga au mchele unaouzwa popote nje ya mipaka yetu kwa sababu kufanya hivyo itakuwa ni kutomtendea haki mkulima na wala hatuhitaji ukiritimba wowote kwenye trade ya mazao. (Makofi)

NAIBU WAZIRI WA MAMBO YA NDANI YA NCHI: Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri wa Mambo ya Ndani ya Nchi naomba kujibu swali la Mheshimiwa Balozi Dkt. Pindi Hazara Chana, Mbunge wa Viti Maalum kutoka Mkoa wa Njombe, maswali mawili ya nyongeza.

Mheshimiwa Spika, swali la kwanza Mheshimiwa anauliza; je, katika bajeti hii tumepanga kuweza kupata hizo fedha?

Mheshimiwa Spika, kubwa tu nimwambie kwamba katika bajeti hii hakuna fungu hili, lakini tutajitahidi katika bajeti ijayo pesa hizi ziwepo na tumuahidi Mheshimiwa kwamba, tutampa kipaumbele katika kuhakikisha kwamba, eneo hili linapata kituo hicho cha polisi ambacho kitatoa huduma kwa wananchi.

Mheshimiwa Spika, lakini je, ni lini sasa Serikali italipa hiyo fidia? Nimwambie tu kwamba, tutajitahidi na tumuahidi mwaka ujao wa fedha tutajitahidi tulipe hiyo fidia, ili sasa ujenzi huu uweze kuanza haraka na wananchi waweze kupata huduma hizo za ulinzi na usalama. Nakushukuru.

NAIBU WAZIRI WA KILIMO: Mheshimiwa Spika, naomba kujibu swali la nyongeza la Mheshimiwa Balozi Dkt. Pindi Chana, kama ifuatavyo: -

Mheshimiwa Spika, moja; Serikali kupitia Wizara ya Kilimo tukishirikiana na wenzetu wa Wizara ya Viwanda na Biashara tumeamua sasa hivi kubadili mfumo wa uuzaji wa mazao ya kilimo badala ya kusubiri wanunuzi kuja ndani ya mipaka ya Tanzania sasa tunawafuata katika maeneo yao. Serikali sasa hivi imeanza mchakato wa kufungua maghala katika baadhi ya nchi ikiwemo nchi ya South Sudan, tunafungua ghala letu la kwanza kwa ajili ya kuuza mazao, ghala hilo litatumika vilevile na private sector pale ambapo private sector wanataka kuuza. Vilevile tunafungua ghala la kuuza mazao ya chakula katika Jiji la Nairobi kwa ajili ya kuuza processed products kwa maana ya unga wa mahindi, mchele na mafuta ya kula ya alizeti, pia tunafungua ghala katika Jiji la Mombasa kwa ajili ya kuhudumia processors walioko katika nchi ya Kenya.

Mheshimiwa Spika, pia tumeanza juhudi ya kuangalia uwezekano wa kufungua maghala katika nchi ya Kongo, especially Kongo Mashariki ili badala ya sisi kusubiri wanunuzi kuja katika nchi yetu tunahakikisha kwamba bidhaa zinakuwepo katika masoko yao na inakuwa rahisi kuwahudumia. (Makofi)

Mheshimiwa Spika, jambo jingine la muda mrefu ni uwekezaji katika tija ili kupunguza gharama za uzalishaji na cost per unit na kufanya mazao yetu kuwa competitive katika masoko yanayotuzunguka. Moja ya soko kubwa ni nchi kama Kenya ambayo ina deficit ya zaidi ya tani laki sita kwa mwaka ya mahindi ambayo tunaichukulia kama ni fursa kubwa na kipato cha mwananchi wa Kenya asilimia 50 anatumia katika chakula.

Mheshimiwa Spika, hivyo, kwetu hili ni eneo la fursa na ndiyo maana tunaamua kuwekeza katika miundombinu ambayo itatumika na Serikali lakini vilevile na sekta binafsi wanaweza kutumia kuuzia hizo outlets tunazofungua katika nchi hizo. (Makofi)