Supplementary Questions
Name
Dr. Oscar Ishengoma Kikoyo
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Muleba kusini
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 1
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO: Mheshimiwa Spika, nashukuru sana na ninaishukuru Serikali kutupa Kituo cha Ndolage.
Wilaya ya Muleba ni miongoni mwa Wilaya kubwa hapa nchini yenye Majimbo mawili ya uchaguzi na ina shule nyingi za sekondari zaidi ya 67. Kila mwaka zaidi ya watoto 3,000 hawaendelei na Kidato cha Tano baada ya Kidato cha Nne. Ninaomba kupata commitment ya Serikali ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA chenye hadhi ya Wilaya kama zilivyo Wilaya nyingine? (Makofi)
Swali la pili, Serikali ina mkakati gani wa kutupatia Vyuo vya VETA ambavyo vinamilikiwa na Taasisi za Dini na watu binafsi kuvipatia ruzuku ya kujiendesha ili viendelee kuwasaidia na kuwaelimisha watoto wetu katika Wilaya zetu? (Makofi)
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante. Naomba kujibu maswali mawili ya nyongeza ya Mheshimiwa Dkt. Kikoyo, Mbunge wa Muleba Kusini, kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Spika, kama nilivyokwishaeleza kwenye majibu ya msingi kwamba Serikali inafanya ujenzi wa Vyuo hivi kwa awamu. Nimuondoe wasiwasi Mheshimiwa Mbunge na wananchi wa Muleba Kusini kwamba katika bajeti ya Serikali imetengwa fedha kwa ajili ya ujenzi wa vyuo 36 vya VETA katika Wilaya mbalimbali nchini. Kwa vile tunakwenda kuweka vigezo vya namna gani tunaweza kwenda kugawa vyuo vile 36, ninampa tu taarifa Mheshimiwa Mbunge kwamba Wilaya hii ya Muleba ina Majimbo karibu matatu na idadi ya wananchi ni kubwa na hivyo ni miongoni mwa vigezo ambavyo tutaviweka kulingana na ule uhitaji. Kwa hiyo nikuondoe wasiwasi katika mwaka ujao wa fedha kati ya vyuo vile 36 na Muleba itakuwa ni miongoni mwa hizo.
Mheshimiwa Spika, katika eneo lake la pili kuhusu vyuo vya binafsi kuvipa uwezo au ruzuku ya kujiendesha, utaratibu huu haukuwepo lakini Mheshimiwa Mbunge kwa vile ametoa hapa mapendekezo, naomba tuchukue mapendekezo haya tuende tukayafanyie tathmini ili tuweze kuangalia namna gani Serikali inaweza cheap in kwa sababu wanaosoma humu ni watoto wa Kitanzania.
Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana.
Name
Philipo Augustino Mulugo
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Songwe
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 2
MHE. PHILLIPO A. MULUGO: Mheshimiwa Spika, nashukuru sana.
Mheshimiwa Spika, Wilaya ya Songwe ni miongoni mwa Wilaya zenye stadi za kilimo, madini, uvuvi na ufugaji na inakidhi vigezo vyote vya kupata Chuo cha VETA kwa sababu tunalo eneo kubwa na tayari eneo hilo lina Hati Miliki ya chuo cha VETA toka mwaka 2011.
Je, katika bejeti hii iliyotengwa mwaka kesho Serikali itanipa chuo cha VETA Wilaya ya Songwe?
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana. Naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Mulugo, Mbunge wa Songwe, kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, kwanza nichukue fursa hii kumpongeza sana Mheshimiwa Mulugo kwa vile tayari wananchi wameshajitolea au Halmashauri au Wilaya eneo na miongoni mwa vigezo au vielelezo ambavyo tutavizingatia kwenye yale maeneo ambayo tayari walishatenga maeneo, yameshapimwa na yana hati. Kwa vile, Mheshimiwa Mulugo wewe kwako tayari kuna eneo limeshapimwa na lina Hati, basi katika ugawaji wa vile vyuo 36 nadhani hiki kitakuwa ni kigezo muhimu kuhakikisha kwamba wananchi wa Songwe wanaweza kupata chuo hiki.
Nikuondoe wasiwasi vilevile katika bajeti yetu miongoni mwa Mikoa ambayo haina vyuo vya VETA ni pamoja na Mkoa wa Songwe. Kwa hiyo, tunakwenda kujenga vilevile chuo cha kikubwa sana pale Songwe ambacho kitaweza sasa kuchukua wanafunzi wote kutoka wilaya zile za Mkoa wa Songwe.
Name
Oliver Daniel Semuguruka
Sex
Female
Party
CCM
Constituent
Special Seats
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 3
MHE. OLIVER D. SEMUGURUKA: Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana kwa kuniona niweze kuuliza swali dogo la nyongeza.
Je, ni lini Serikali itafanya maboresho ya chuo cha VETA Gela kilichopo Wilaya ya Misenyi? (Makofi)
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante.
Mheshimiwa Spika, naomba kujibu swali dogo la Mheshimiwa Oliver, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, ni utaratibu wa Serikali kufanya ukarabati pamoja na upanuzi kwenye vyuo vile vya zamani, kazi hii tulianza na vyuo vyetu vya FDC. Tulikuwa na vyuo vya FDC 54 tumefanya upanuzi pamoja na ukarabati na ununuzi wa vifaa. Hivi sasa tunakwenda kwenye vyuo hivi vya VETA vya zamani, ukienda pale Karagwe tayari kazi hii tulishaianza Mheshimiwa Mbunge. Kwa hiyo, sasa kwenye vyuo vingine na tumetenga fedha kwa ajili ya kufanya ukarabati pamoja na upanuzi kwenye vyuo mbalimbali vya VETA vile vya zamani.
Name
Vita Rashid Kawawa
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Namtumbo
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 4
MHE. VITA R. KAWAWA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana kwa kunipa fursa hii nami niulize swali la nyongeza.
Kwanza naishukuru Serikali kwa kutujengea chuo cha VETA Wilaya ya Namtumbo, pia mmetuletea vifaa vya kufundishia umeme, kompyuta, vifaa vya kushonea na mitambo lakini hatukupata vifaa vya kufundishia ufundi selemala.
Je, Serikali inaweza kutuletea pia vifaa vya kufundishia ufundi selemala? Ahsante sana.
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana. Naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Vita Kawawa, kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Spika, Serikali tayari iko kwenye mkakati na kwenye bajeti yetu inayokuja mwaka wa fedha 2022/2023, tumetenga fedha kwa ajili ya ununuzi wa vifaa. Tumeshafanya hivyo, tulitenga mwaka huu zaidi ya Bilioni 6.8 kwa ajili ya vyuo vya FDC, vilevile tumetenga kwa ajili ya ununuzi wa vifaa kwenye vyuo 25 hivi ambavyo tunakwenda kuvimalizia vilivyokuwa vinaendelea na ujenzi, vilevile kwenye vyuo vile vya zamani ambavyo vilikuwa bado havijapata vifaa tutapeleka vifaa vya kujifunzia na kufundishia vikiwemo na hivi vifaa kwa ajili ya uselemala.
Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana.
Name
Subira Khamis Mgalu
Sex
Female
Party
CCM
Constituent
Special Seats
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 5
MHE. SUBIRA K. MGALU: Mheshimiwa Spika, ahsante sana kwa kunipa nafasi ya kuuliza swali la nyongeza. Kwanza naishukuru Serikali kwa ujenzi wa chuo cha VETA Wilaya ya Rufiji na Wilaya ya Mafia.
Kwa kuwa, Serikali imetenga Bilioni 100 kwa ajili ya ujenzi wa vyuo vya VETA kwa Wilaya 36; na kwa kuwa ndani ya Mkoa wetu wa Pwani Wilaya ya Bagamoyo na Wilaya ya Mkuranga hakuna chuo cha VETA.
Je, Serikali inatuambiaje kama kuna uwezekano wa kupata chuo kutoka na vyuo 36 vitakavyojengwa?
Mheshimiwa Spika, ahsante sana. (Makofi)
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante, naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Subira Mgalu, Mbunge wa Viti Maalum kutoka Mkoa wa Pwani, kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, ni kweli anachozungumza Mheshimiwa Mbunge kwamba katika mgao uliopita miongoni mwa wilaya za Mkoa wa Pwani, Wilaya ya Mafia pamoja na Rufiji vilipata vyuo hivi lakini wilaya nyingine kama Mkuranga, Kisarawe pamoja na Bagamoyo bado havijapata vyuo hivyo.
Mheshimiwa Spika, naomba nimhakikishie tu Mheshimiwa Mbunge kama Wilaya hizi zitakuwa tayari zimetenga maeneo yaliyopimwa tayari yana Hati kama nilivyozungumza wakati najibu swali la Mheshimiwa Mulugo vitapata kipaumbele. Kwa hiyo, jukumu kubwa hapa ambalo ninakupa Mheshimiwa Mbunge ni kuhakikisha mnaweza kutenga maeneo kwa haraka ili kwamba wakati tunajaribu kutenga zile fedha maeneo haya yaweze kufikiwa kirahisi.
Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana.
Name
Cecilia Daniel Paresso
Sex
Female
Party
CHADEMA
Constituent
Special Seats
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 6
MHE. CECILIA D. PARESSO: Mheshimiwa Spika, nakushukuru kwa kunipa nafasi niweze kuuliza swali dogo la nyongeza.
Kwa jinsi ambavyo mtiririko wa bajeti unaendelea kila mwaka na kwa kuwa kuna mahitaji makubwa ya ujenzi wa VETA, na kwa kuwa kuna baadhi ya Wilaya hapa nchini, kuna taasisi za dini zina vyuo vya ufundi. Je, Serikali sasa hamuoni upo umuhimu wa kuingia kwenye mfumo wa PPP na hizo taasisi ili wananchi wetu ambao wanahitaji ujuzi huo waweze kwenda VETA?(Makofi)
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana. Naomba kujibu swali dogo la Mheshimiwa Cecilia Paresso, Mbunge wa Viti Maalum, kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, kwanza tumshukuru Mheshimiwa Mbunge kwa mapendekezo au mawazo haya muhimu. Kimsingi utaratibu huu kwa hivi sasa Serikalini haupo au hatuna, kwa vile ni mapendekezo tunaomba tuchukue mawazo haya, tuende tukayafanyie kazi, tufanye tathmini ya kina, tuweze vilevile kukaa na wakuu hawa wa taasisi hizi, tuweze kuangalia namna gani tunaweza tukaendelesha vyuo hivi labda kwa mwendo ule wa PPP.
Mheshimiwa Spika, nakushuru sana.
Name
Dorothy George Kilave
Sex
Female
Party
CCM
Constituent
Temeke
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 7
MHE. DOROTHY G. KILAVE: Mheshimiwa Spika, ahsante sana; naomba kuuliza swali. Kwa kuwa chuo cha VETA kilichopo Temeke ni chuo cha Kimkoa kwa Mkoa mzima wa Dar es Salaam na sasa vijana ni wengi sana katika Mkoa wetu wa Dar es Salaam.
Je, mna mkakati gani wa kujenga vyuo vya VETA katika Wilaya zetu zote hasa katika Wilaya ya Temeke?
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante. Naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Dorothy Kilave, Mbunge wa Temeke, kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, kama nilivyokwishaeleza kwenye majibu yangu ya msingi, kwamba Serikali inajenga vyuo hivi kwa awamu. Katika awamu zilizopita tumeshaweza kujenga katika Wilaya 77 nchini na Wilaya zilizobaki ni Wilaya 62.
Mheshimiwa Spika, Katika mwaka ujao tunakwenda kujenga katika Wilaya 36. Tafsiri yake ni Wilaya zitakazobaki ni around kama Wilaya 25 au 26 hivi. Tunaamini katika mwaka wa fedha 2023/2024 tunakwenda kumaliza katika Wilaya zote. Kwa hiyo, nikutoe wasiwasi Mheshimiwa Mbunge hata kama hutakuwepo katika mgao huu wa hizi Wilaya 36 lakini tunaamini katika mwaka ujao 2023/2024 kwa vyovyote vile Wilaya zote tutakuwa tumekamilisha ikiwemo na Wilaya ya Temeke.
Name
Abdallah Dadi Chikota
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Nanyamba
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 8
MHE. ABDALLAH D. CHIKOTA: Mheshimiwa Spika, nakushukuru kwa kunipa nafasi.
Je, ni lini Serikali itajenga chuo cha VETA kwa ajili ya Wilaya ya Mtwara kwa sababu kile kilichopo kilijengwa kwa ajili ya Mkoa wa Mtwara na Wilaya ya Mtwara ina Halmashauri Tatu na Majimbo Matatu?
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante. naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Abdallah Chikota, Mbunge wa Nanyamba kama ifuatavyo: -
Mheshimiwa Spika, ni kweli anachozungumza Mheshimiwa Mbunge, pale Mtwara kuna chuo cha Mkoa wa Mtwara ambacho kipo kwenye Wilaya ya Mtwara, katika chuo kile tafsiri yake ni kwamba kinahudumia Wilaya nzima ikiwemo Jimbo la Mtwara kwa maana ya Mtwara yenyewe, Manispaa pamoja na Jimbo la Nanyamba.
Mheshimiwa Spika, kwa vile sasa hivi mkakati wetu wa Serikali ni kuhakikisha kwamba tunakwenda kujenga kwanza kwenye kila Wilaya nchini, baada ya kukamilisha mchakato huu wa kujenga katika kila Wilaya sasa tunaweza kufikiria yale Majimbo au zile Wilaya ambazo zinakuwa na Majimbo mengi kuweza kufikia sasa yale Majimbo mengine ambayo yapo mbali na Makao Makuu ya Mkoa. Kwa hiyo, hili Mheshimiwa Chikota nakuomba tu nikuhakikishie kwamba tukamilishe kwanza ujenzi wa kila Wilaya ipate halafu baada ya hapo tutakwenda kwenye hizi Halmashauri au Wilaya ambazo zina Majimbo mengi.
Name
Eng. Stella Martin Manyanya
Sex
Female
Party
CCM
Constituent
Nyasa
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 9
MHE. ENG. STELLA M. MANYANYA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana.
Kwa kuwa, changamoto moja wapo ambayo inakabili hivi vyuo vya VETA ni upungufu mkubwa wa Walimu, kwa sababu tunategemea na vyuo vingi zaidi.
Je, Serikali ina mpango gani wa kuandaa walimu kwa ajili ya vyuo hivyo na vyuo vya ufundi kwa ujumla?
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante. Naomba kujibu swali la Mheshimiwa Manyanya, kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Spika, ni kweli anachozungumza Mheshimiwa Mbunge kwamba, tuna changamoto kubwa sana ya Walimu, lakini sisi kama Serikali kama Wizara nimwondoe hofu Mheshimiwa Manyanya tayari tumeshaifanyia kazi. Kwanza, kwenye ajira hizi ambazo zimetangazwa/alizozitoa Mheshimiwa Rais hivi karibuni sisi Wizara ya Elimu tumepata ajira 2,035 na kati ya ajira hizi 2,035 ajira 1,000 tumesema ziwe za Walimu wa vyuo hivi vya ufundi. Kwa hiyo, tunakwenda kupunguza changamoto kwenye maeneo haya ambayo tunapeleka hivi vyuo vipya kwa kuhakikisha tunaajiri hawa Walimu wapya 1,000. (Makofi)
Mheshimiwa Spika, nimwondoe wasiwasi vilevile Chuo chetu cha Walimu wa Ufundi pale Morogoro tumekikarabati na tumekiongezea miundombinu kwa kuhakikisha kwamba kinaongeza udahili wa Walimu hawa, ili kuhakikisha kwamba upungufu wa Walimu kwenye vyuo hivi unapungua.
Mheshimiwa Spika, naomba vilevile nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge katika mapitio ya mitaala tunayofanya sasa hivi tunakwenda kuongeza component kwenye hivi vyuo vya kawaida vya ualimu kuhakikisha kwamba tunakuwa na component vilevile ya ufundi, ili Walimu wale wasiwe tu wanakwenda kufundisha kwenye shule zetu, lakini vilevile waweze kwenda kufundisha kwenye vyuo vyetu hivi vya ufundi.
Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana. (Makofi)
Name
Ally Mohamed Kassinge
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Kilwa Kusini
Primary Question
MHE. DKT.OSCAR I. KIKOYO aliuliza:- Je, ni lini Serikali itajenga Chuo cha VETA katika Wilaya ya Muleba?
Supplementary Question 10
MHE. ALLY M. KASSINGE: Mheshimiwa Spika, ahsante kwa kunipatia nafasi ya swali la nyongeza. Jimbo la Kilwa Kusini halina Chuo cha VETA na hakuna mpango wa Serikali kujenga Chuo cha VETA badala yake tuna Chuo cha Maendeleo ya Wananchi, lakini miundombinu yake ni chakavu na haitoshelezi. Tuna upungufu wa bwalo, viwanja vya michezo pamoja na maabara ya kompyuta. Nini mpango wa Serikali wa kukiimarisha Chuo cha Maendeleo ya Wananchi Kilwa Masoko?
Name
Omary Juma Kipanga
Sex
Male
Party
CCM
Constituent
Mafia
Answer
NAIBU WAZIRI WA ELIMU, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: Mheshimiwa Spika, ahsante sana. Naomba kujibu swali dogo la nyongeza la Mheshimiwa Ally Kassinge, Mbunge wa Kilwa Kusini, kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Spika, ni kweli anachozungumza Mheshimiwa Mbunge kwamba pale katika Jimbo la Kilwa Kusini tuna Chuo chetu cha FDC, tulifanya ukarabati kidogo, lakini bado kuna upungufu wa majengo haya aliyoyataja ikiwemo pamoja na bwalo. Nimwondoe wasiwasi Mheshimiwa Kassinge, katika mwaka ujao wa fedha tumetenga fedha kwa ajili ya kuongeza miundombinu au upanuzi wa vyuo hivi kikiwemo hiki chuo chako, lakini vilevile na chuo cha pale Kisarawe ambacho sasa hivi kinaendelea na ujenzi, pamoja na kule Kigamboni kwa Mheshimiwa Dkt. wa Kigamboni kule tunakwenda kuviongezea miundombinu hii ya majengo ili kuweza kudahili wanafunzi wengi, lakini kutengeneza mazingira mazuri na salama ya watoto wetu kuweza kusoma.
Mheshimiwa Spika, nakushukuru sana.